استخرهای دومنظوره نسخه بومی معیشت پایدار مهرستان

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «صدای ماشکید» در جنوب شرقی کشور، جایی که خشکسالی‌های پی‌درپی و کمبود منابع آبی چالش‌های فراوانی برای بخش کشاورزی ایجاد کرده، پرورش ماهی در استخرهای ذخیره آب کشاورزی به‌عنوان یک راهکار هوشمندانه، روزبه‌روز جایگاه مهم‌تری در معیشت مردم پیدا می‌کند.

شهرستان مهرستان یکی از مناطقی است که با تلفیق دانش بومی و الگوهای نوین آبزی‌پروری، توانسته بهره‌وری منابع محدود خود را دوچندان کند و به الگویی برای سایر مناطق کم‌آب استان سیستان و بلوچستان تبدیل شود.

پرورش ماهی به پایه‌های اقتصاد محلی بدل شده است
ماهی به‌عنوان یک منبع غنی از پروتئین، اسیدهای چرب امگا ۳ و مواد معدنی ضروری، نقش مؤثری در امنیت غذایی خانوارهای روستایی دارد؛ اما در مهرستان، این نقش فراتر از سفره مردم رفته و به یکی از پایه‌های اقتصاد محلی بدل شده است.

بسیاری از کشاورزان منطقه که تا چند سال پیش فقط به فکر ذخیره آب برای زراعت بودند، حالا با راه‌اندازی پرورش ماهی در استخرهای خود، هم منبع درآمد دومی ایجاد کرده‌اند و هم‌زمین‌های خود را با آب غنی‌شده حاصل از فضولات ماهی‌ها، حاصلخیزتر کرده‌اند.

افزایش درآمد با پرورش ماهی
عبدالحمید رئیسی، یکی از پرورش‌دهندگان فعال در مهرستان، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی صدای ماشکید بیان کرد: من قبلاً فقط کشاورزی می‌کردم، ولی از وقتی پرورش ماهی رو شروع کردم، نه‌تنها درآمدم بهتر شده، بلکه محصولاتم هم کیفیت بالاتری پیدا کردند.

وی افزود: دیگر مجبور نیستم برای کود شیمیایی هزینه کنم، چون آب استخر خودش خاک رو تقویت می‌کند؛ تجربه‌هایی مثل این نشان می‌دهد که پرورش ماهی فقط یک فعالیت جانبی نیست، بلکه راهی برای پایداری معیشت در اقلیم‌های سخت است.

توانمندسازی زنان روستایی
از سوی دیگر، حمیده نارویی، یکی از زنان پرورش‌دهنده ماهی در روستای در مهرستان، با لبخند از موفقیتش در این حوزه تصریح کرد: اول فکر نمی‌کردم به‌عنوان یک زن بتونم وارد این کار بشوم، ولی با آموزش‌هایی که جهاد کشاورزی داد، توانستم یک استخر کوچک راه بیندازم و اکنون به‌اندازه کافی ماهی برای مصرف خانواده دارم، حتی گاهی به همسایه‌ها هم می‌فروشم.

روایت این زن فعال روستایی نشان می‌دهد که توسعه آبزی‌پروری نه فقط به مردان کشاورز، بلکه به توانمندسازی زنان روستایی نیز کمک کرده و نقش مهمی در تحول اجتماعی منطقه ایفا کرده است.

توزیع ۵۰ هزار قطعه بچه‌ماهی از نوع آمور به‌صورت رایگان
در راستای حمایت از فعالان حوزه شیلات و ترویج آبزی‌پروری در شهرستان مهرستان، تعداد ۵۰ هزار قطعه بچه‌ماهی از نوع آمور به‌صورت رایگان میان پرورش‌دهندگان توزیع شد؛ اسماً سندکزهی، مدیر اداره کل شیلات مهرستان، در تکمیل این خبر در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی صدای ماشکید بیان کرد: این اقدام در قالب برنامه‌های حمایتی دولت برای رونق تولید و اشتغال‌زایی در مناطق کمتر توسعه‌یافته صورت‌گرفته است.

وی ادامه داد: انتخاب گونه آمور، باتوجه‌به سازگاری بالا با شرایط اقلیمی منطقه، رشد سریع و تغذیه از علف‌های آبی، موجب کاهش هزینه‌های تولید و افزایش بهره‌وری پرورش‌دهندگان می‌شود.

مدیر اداره کل شیلات مهرستان خاطرنشان کرد: هدف اصلی این طرح، تنها محدود به تأمین ماهی برای مصرف نیست، بلکه در سطح کلان، گسترش سرمایه‌گذاری در حوزه تولید و توسعه پایدار منابع آبی را دنبال می‌کنیم.

اشتغال پایدار جوانان، ایجاد درآمد برای خانوارهای روستایی
وی ادامه داد: صنعت شیلات، یکی از ظرفیت‌های مغفول‌مانده در مناطق جنوب شرق کشور است و ما می‌خواهیم با استفاده از چنین طرح‌هایی، زمینه را برای اشتغال پایدار جوانان، ایجاد درآمد برای خانوارهای روستایی و همچنین امنیت غذایی منطقه فراهم کنیم.

سندکزهی با اشاره به ویژگی‌های پرورش ماهی در استخرهای دومنظوره کشاورزی گفت: استفاده از این استخرها نه‌تنها باعث تولید گوشت ماهی و تأمین پروتئین سالم برای مردم می‌شود، بلکه به دلیل وجود فضولات ماهی، آب استخرها غنی‌تر شده و در زمان آبیاری مزارع، مواد مغذی بیشتری به خاک منتقل می‌شود؛ این فرایند به‌صورت طبیعی بهره‌وری کشت‌های زراعی را افزایش می‌دهد و یک‌چرخه اقتصادی و زیست‌محیطی مثبت ایجاد می‌کند.

مدیر شیلات مهرستان همچنین اعلام کرد: در آینده نزدیک قصد داریم با تأمین بچه‌ماهی گونه‌های دیگر مانند فیتوفاگ و کپور معمولی، تنوع بیشتری در تولید ایجاد کرده و از ظرفیت‌های موجود به نحو مطلوب‌تری استفاده کنیم؛ طرح‌هایی نظیر این، گامی مؤثر در جهت رسیدن به اقتصاد مقاومتی در بستر کشاورزی و شیلات به شمار می‌روند.

بیش از ۱۰۰ باب استخر فعال در سطح شهرستان وجود دارد
عبدالله سپاهی، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان مهرستان، نیز در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی صدای ماشکید با اشاره به ظرفیت‌های فراوان این منطقه در حوزه تلفیق کشاورزی و آبزی‌پروری، از توسعه استخرهای دومنظوره برای ذخیره آب و پرورش ماهی خبر داد و گفت: در حال حاضر بیش از ۱۰۰ باب استخر فعال در سطح شهرستان وجود دارد که کشاورزان از آن‌ها برای ذخیره آب کشاورزی و هم‌زمان برای پرورش ماهیان گرمابی و سردابی بهره می‌برند.

وی افزود: این شیوه مدیریت منابع آبی، نه‌تنها در بهبود راندمان تولید مؤثر است، بلکه یک راهکار هوشمندانه برای مقابله با بحران کم‌آبی نیز به شمار می‌رود.

سپاهی با تأکید بر مزایای چندگانه این استخرها افزود: پرورش ماهی در این استخرها ضمن آنکه منبع درآمد جانبی برای کشاورزان ایجاد می‌کند، به افزایش کیفیت آب نیز کمک شایانی می‌کند.

استفاده از فضولات ماهی به‌عنوان کود طبیعی 
وی ادامه داد: به دلیل حرکت مداوم آب و تأثیر فضولات ماهی، محیط استخرها کمتر دچار رکود و فساد زیستی می‌شود و در نهایت، آب باکیفیت‌تری به مزارع منتقل می‌شود؛ همچنین فضولات ماهی به‌عنوان کود طبیعی، موجب افزایش مواد آلی در خاک می‌شود و این مسئله نقش مهمی در حاصلخیزی زمین‌های کشاورزی دارد.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان مهرستان با اشاره به تجربه‌های موفق کشاورزان مهرستانی در این زمینه اظهار کرد: برخی از کشاورزان توانسته‌اند باتکیه‌بر همین شیوه، ضمن تأمین پروتئین مورد نیاز خانواده، بخشی از هزینه‌های تولید خود را نیز جبران کنند؛ این روش یک‌چرخه بهره‌ور و پایدار ایجاد کرده که هم کشاورزی و هم شیلات را در کنار یکدیگر تقویت می‌کند.

مدیر جهاد کشاورزی مهرستان در پایان اظهار امیدواری کرد: با استمرار حمایت‌های دولت در زمینه تأمین بچه‌ماهی، آموزش‌های فنی به بهره‌برداران، و ترویج الگوهای موفق، شاهد افزایش استفاده بهینه از منابع آبی، کاهش وابستگی به نهاده‌های شیمیایی، و در نهایت توسعه پایدار بخش کشاورزی در منطقه باشیم.

سپاهی خاطرنشان کرد: یکی از اهداف اصلی ما، ترویج فرهنگ استفاده چندمنظوره از منابع موجود، و حرکت به سمت کشاورزی هوشمند و مقاوم در برابر تغییرات اقلیمی است.

تجربه موفق مهرستان در پرورش ماهی در استخرهای ذخیره آب کشاورزی، نشان می‌دهد که با نگاه هوشمندانه به منابع محدود، می‌توان هم‌زمان به امنیت غذایی، افزایش درآمد روستایی و توسعه پایدار دست‌یافت؛ الگویی که قابلیت بومی‌سازی در سایر نقاط خشک کشور را نیز دارد.

انتهای خبر/