فرهنگ‌سازی در مصرف راه اصلی مدیریت منابع آبی

در برخی استان‌ها ذخایر سدها به پایین‌ترین سطح بیست سال اخیر رسیده و ده‌ها روستا با کاهش فشار آب و قطعی‌های مقطعی مواجه هستند. کارشناسان می‌گویند که اگر روند فعلی ادامه یابد، تبعاتی مانند کاهش تولیدات کشاورزی، گسترش مهاجرت روستایی و بروز مشکلات اجتماعی بیشتر خواهد شد.

از سوی دیگر، فرونشست زمین به علت افت سطح آب‌های زیرزمینی در برخی مناطق نگران‌کننده است و متخصصان آن را «آسیبی غیرقابل جبران» می‌دانند. به گفته مسئولان حوزه آب، تنها راه عبور از این وضعیت، مدیریت علمی در کنار مشارکت مردم است.

اجرای الگوی کشت، استفاده از روش‌های نوین آبیاری، جلوگیری از هدررفت آب در شبکه‌های توزیع و فرهنگ‌سازی در مصرف خانگی از مهم‌ترین اقداماتی است که می‌تواند بخشی از بحران را کنترل کند. البته نقش مردم نیز در کاهش مصرف بسیار مهم است؛ چرا که هر تغییر کوچک در الگوی مصرف می‌تواند تأثیر بزرگی در وضعیت منابع آبی داشته باشد.

زهرا رستمی، شهروند هیرمندی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، بیان کرد: با این شرایط کم‌آبی، هرکدام از ما باید سهم‌مان را ادا کنیم. من در خانه زمان استحمام را کوتاه‌تر کرده‌ام و شست‌وشوها را با کمترین میزان آب انجام می‌دهم. اگر همه همین کارهای ساده را انجام دهند، بخش بزرگی از هدررفت آب کنترل می‌شود.

محمد شریف‌زاده، کشاورز محلی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، گفت: سال‌هاست با مشکل کم‌آبی در زمین‌های کشاورزی مواجهیم. امسال سیستم آبیاری قطره‌ای نصب کردم و مصرف آبم تقریباً نصف شد. توصیه من به کشاورزان این است که از روش‌های نوین استفاده کنند؛ چون هم محصول بهتر می‌شود هم مصرف آب به حداقل می‌رسد.

سارا مرادی، دانشجو هیرمندی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، گفت: مصرف آب در خانه‌ها خیلی بیشتر از چیزی است که فکر می‌کنیم. من به خانواده و دوستانم پیشنهاد داده‌ام از وسایل کاهنده مصرف مثل سردوشی کم‌مصرف استفاده کنند. همین تجهیزات ساده می‌تواند روزانه چند لیتر آب ذخیره کند. فرهنگ‌سازی در این زمینه بسیار ضروری است.

فرهنگ‌سازی راه اصلی مدیریت آب
امیر فرزادی، کارشناس اجتماعی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، با تشریح آخرین وضعیت ذخایر آبی کشور، خواستار افزایش مسئولیت‌پذیری اجتماعی و مشارکت همه‌جانبه مردم در مدیریت مصرف شد.

وی افزود: امروز موضوع آب از یک دغدغه محیط‌زیستی فراتر رفته و به یک مسئله حیاتی برای آینده کشور تبدیل شده است.

فرزادی ادامه داد: این فرصتی مهم برای مشارکت عموم مردم است. هر فرد یا گروه می‌تواند، نقش مؤثری در تغییر رفتار عمومی نسبت به مصرف آب داشته باشد.اهمیت هر قطره آب را بدانیم. آینده ما به تصمیمات امروز وابسته است.

وی با بیان اینکه پیام‌آفرینی و آگاهی‌رسانی در حوزه بحران آب باید عمیق، واقعی و مسئولانه باشد،

اظهار کرد: امروز جامعه بیش از هر زمان به هشدار درست، آگاهی صحیح و امید نیاز دارد. اگر خداوند می‌خواست تنها یک سخن خیرخواهانه به انسان هدیه دهد، همین بود که برای خدا قیام کنید. زندگی و سرزندگی انسان در گرو اقدام آگاهانه و شبانه‌روزی برای اصلاح امور است.

این کارشناس افزود: بحران آب تنها یک چالش طبیعی نیست؛ این بحران به طور مستقیم در زندگی روزمره مردم، سلامت جامعه، اقتصاد خانواده‌ها و به‌ویژه اشتغال بخش کشاورزی تأثیر می‌گذارد. کشاورزان نخستین گروهی هستند که از کمبود آب آسیب می‌بینند و کمبود منابع آبی می‌تواند امنیت غذایی کشور را تهدید کند.

وی همچنین با اشاره به مسئولیت‌های فردی و اجتماعی، بیان کرد: صرفه‌جویی تنها محدود به کاهش مصرف نیست؛ بلکه یک رفتار فرهنگی و یک نگرش است. هر فرد با کوچک‌ترین اقدام می‌تواند در حل بحران نقش داشته باشد. از اصلاح الگوهای مصرف خانگی گرفته تا انتخاب روش‌های کم‌آب در کشاورزی، همگی کمک‌کننده‌اند.

فرزادی گفت: ایمان، امید و آگاهی سه اصل اساسی برای ایجاد تحول هستند. اگر جامعه این سه عنصر را کنار هم قرار دهد، بدون تردید قادر خواهد بود بر چالش‌هایی مانند کم‌آبی غلبه کند. آینده روشن زمانی رقم می‌خورد که امروز با هم برای نجات آب تلاش کنیم.

مهدی شادمان مدیر جهاد کشاورزی شهرستان هیرمند در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، درباره وضعیت منابع آبی و برنامه‌های این اداره برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی، بر لزوم مدیریت هوشمندانه آب در این منطقه تأکید و بیان کرد: تداوم خشکسالی و کاهش بارندگی، منابع آبی شهرستان را تحت فشار قرار داده است. در چنین شرایطی، صرفه‌جویی در مصرف آب نه یک توصیه، بلکه یک ضرورت حیاتی برای بقای کشاورزی و حفظ آبخوان‌هاست.

وی یکی از مهم‌ترین اقدامات جهاد کشاورزی را گسترش روش‌های نوین آبیاری عنوان کرد و افزود: آبیاری قطره‌ای، بارانی و تیپ در بسیاری از مزارع اجرا شده و نتایج بسیار خوبی داشته است. این روش‌ها بین ۵۰ تا ۷۰ درصد مصرف آب را کاهش می‌دهند و در کنار آن، عملکرد محصول را هم افزایش می‌دهند.

مدیر جهاد کشاورزی هیرمند با اشاره به تغییر رویکرد کشاورزان به سمت روش‌های کم‌آب‌بر گفت: استفاده از ارقام اصلاح‌شده و مقاوم به خشکی در اولویت قرار دارد. ارقام جدید گندم، جو و ذرت که برای شرایط منطقه مناسب‌سازی شده‌اند، امروز در بسیاری از مزارع کشت می‌شوند.

وی در ادامه با تشریح اقدامات مدیریتی در داخل مزارع افزود: لوله‌گذاری انهار سنتی، احداث استخرهای ذخیره آب ژئوممبران و استفاده از سنسورهای رطوبت خاک باعث شده تلفات آب در مسیر انتقال و آبیاری تا حد زیادی کاهش یابد.

شادمان همچنین مدیریت خاک را یکی از پایه‌های اصلی صرفه‌جویی دانست و گفت: روش‌هایی مانند کشت مستقیم، استفاده از بقایای گیاهی و مالچ‌پاشی نقش مهمی در حفظ رطوبت و کاهش تبخیر دارند.

وی در پایان بر اهمیت آموزش و ترویج تأکید کرد: هیچ طرحی بدون همراهی کشاورزان موفق نمی‌شود. آموزش‌های میدانی و کارگاه‌های فنی باعث شده کشاورزان با ابزارهای نوین آبیاری آشنا شوند و به سمت کشاورزی پایدار حرکت کنند.

راه عبور از وضعیت کم آبی، تنها در گرو مدیریت علمی منابع آب، اجرای الگوی کشت مناسب، استفاده از روش‌های نوین آبیاری و فرهنگ‌سازی در مصرف خانگی است. هر فرد با کوچک‌ترین تغییر در رفتار مصرفی خود می‌تواند نقشی مؤثر در کاهش بحران ایفا کند.

انتهای خبر/