بمپور قلب تپنده سوزن‌دوزی بلوچستان

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، در شهرستان بمپور، جایی که فرهنگ و هنر در تار و پود زندگی مردم جاری است، هنر سوزن‌دوزی همچون نگینی ارزشمند همچنان در دستان زنان هنرمند تبلور یافته است. هنری که نه تنها یادگار نسل‌های گذشته است، بلکه به باور بومیان، زبان ناگفته احساسات و هویت زنان این سرزمین به شمار می‌آید.

سوزن‌دوزی تنها دوختی بر پارچه نیست؛ ذکر و نیایش خاموشی است که از دل قرن‌ها عبور کرده تا امروز به ما برسد. هر کوک، ردّی از روح زنی است که در پس سکوت روزمرگی، جهانی از شور و صبر را بر تارهای نازک نخ می‌نشاند. زنان بمپور از کودکی با صدای آرام سوزن‌ها بزرگ می‌شوند، با چشمانی که رنگ‌ها را نه فقط می‌بینند، بلکه حس می‌کنند. آب و خاک و باد و بیابان را در طرح‌هایشان ترجمه می‌کنند، و آنچه در دل دارند، بی‌واژه‌تر از کلام، بر لباس‌ها و شال‌هایشان جان می‌گیرد.

در این خاک، سوزن‌دوزی یک مهارت نیست، یک باور است؛ باور به ماندن، باور به خلق، باور به اینکه زیبایی حتی از دل سختی هم می‌روید. هر طرح هندسی در سوزن‌دوزی بمپور، برداشت شاعرانه‌ای از زندگی است. دایره‌ها، نشانه‌ی وحدت و تداوم‌اند؛ خطوط مورب یادآور مسیر پر پیچ‌و‌خم زندگی، و ستاره‌ها نماد آرزوهایی هستند که زنان بلوچ با صبر و لبخند می‌دوزند.

هر دوخت، سرگذشتی دارد. گاه از عشق می‌گوید، گاه از دلتنگی، گاه از ایمان. زنان این دیار، به هنگام دوخت، در خود فرو می‌روند. هر نخ، دعایی کوچک است و هر گره، بوسه‌ای بر دوام زندگی. آنان جهان را نه با واژه، بلکه با نقش و نخ معنا می‌کنند.

و باز همین هنر است که در گذر زمان، هویت زنان بلوچ را از فراموشی حفظ کرده است. سوزن‌دوزی برای آن‌ها تنها هنر دست نیست؛ ترجمان وجود است، و سندی از فرهنگی که زن را نه در حاشیه، که در مرکز خلاقیت و زیبایی قرار داده است. همان دستانی که نان می‌پزند و کودک می‌پرورند، دستانی که زندگی را تداوم می‌بخشند، همان دستان‌اند که با نخ‌های رنگین بر پیکره پارچه، جهانی نو می‌آفرینند.

در روزگار مدرن که ماشین و سرعت، جای ظرافت را گرفته است، هنوز در بمپور زنانی هستند که با همان آرامش کهن، پارچه بر زانو می‌گذارند و روح زمانه را با سوزن روایت می‌کنند.

و این هنر، میراثی‌ست که از مادر به دختر می‌رسد. در هر نسل، رنگ‌ها اندکی تغییر می‌کنند، طرح‌ها اندکی نو می‌شوند، اما اصل هویت همان است؛ اصالتی که ریشه در خاک و باور دارد. وقتی دختری نوجوان برای نخستین بار سوزن به دست می‌گیرد، مادرش لبخند می‌زند؛ می‌داند در همان لحظه، رشته‌ی ناپیدای پیوند میان نسل‌ها برقرار شده است.

سوزن‌دوزی در بمپور نه در کارگاه‌های صنعتی‌ست و نه در نمایشگاه‌های مجلل؛ در گوشه‌ی خانه‌هاست، کنار چای تازه‌دم و گفتگوی همسایه‌ها، جایی که زندگی جاری است. در میان خنده‌ی کودکان، زمزمه‌ی مادران و نرمی نسیم، هنر نیز نفس می‌کشد.

اگر روزی گذرت به این شهرستان بیفتد و در بازار محلی قدم بزنی، خواهی دید زنان با روسری‌های رنگین کنار بساط‌هایشان نشسته‌اند، پارچه‌ها را پهن کرده‌اند و نقش‌ها همچنان زنده‌اند که در دل طبیعت این سرزمین. این‌ها فقط آثار هنری نیستند؛ اسناد فرهنگی‌اند، نشانه‌هایی از ایمان و استمرار.

بمپور، با همه سادگی و مهربانی‌اش، هنوز قلب تپنده سوزن‌دوزی بلوچستان است. شهری که در آن، هر دوخت یادآور زنانی است که نه فراموش شدند و نه بازماندند. در جهان پرهیاهوی امروز، آنان پرچم آرامش را برافراشته‌اند، بی‌صدا اما استوار، و جهان را به تماشای هنر صبر و عشق دعوت می‌کنند.

طاهره شه‌بخش هنرمند بمپوری در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، بیان کرد: من هر روز کنار خیابان بساط می‌چینم و پارچه‌ها را می‌فروشم. قیمت مواد اولیه خیلی بالا رفته و فروش‌ها کم شده. اما دل نمی‌برم از این کار، چون با هر کوک احساس آرامش می‌کنم. وقتی زن‌های دیگر از کنارم رد می‌شوند، اغلب می‌گویند پارچه‌هایت قشنگ است؛ همین دلگرمم می‌کند.

شه‌بخش که سال‌هاست با دستان خود رنگ و نخ را در هم می‌تند، افزود: ما دوست داریم کارمان دیده شود. اگر فقط چند بار مسئولان به بازار سر بزننند، می‌بینند که چقدر زن‌های هنرمند بی‌صدا اما فعال اند. بعضی‌ها سال‌ها تجربه دارند اما هیچ‌وقت فرصتی برای نمایش کارهایشان پیدا نکردند.

زینب نوروزی فعال سوزن‌‌دوزی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، بیان کرد: سوزن‌دوزی برای ما فقط یک هنر نیست؛ بلکه بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی و فرهنگ ماست. هر طرحی که می‌دوزیم، ریشه‌ای عمیق در باورها و تاریخ مردم این منطقه دارد و زنان بمپور با نقش و رنگ، داستان‌های نانوشته خود را روایت می‌کنند.

نوروزی معتقد است که حمایت از صنایع‌دستی بومی نه‌تنها به توانمندسازی زنان کمک می‌کند، بلکه عاملی مهم در حفظ میراث فرهنگی منطقه است.

وی افزود: در نبود بازار مناسب و پشتیبانی کافی، انگیزه فعالان سوزن‌دوزی تضعیف می‌شود؛ اگر شرایط فروش آثار این بانوان بهبود یابد، علاوه بر تقویت اقتصاد خانواده‌های هنرمند، فرهنگ و هویت بومی‌ نیز جان تازه‌ای خواهد گرفت.

با توجه به اهمیت هنر سوزن‌دوزی در حفظ هویت و اشتغال بومی، حمایت نهادها و ایجاد بازارچه‌های محلی و فضای مجازی، می‌تواند به توسعه این هنر اصیل و ماندگاری آن برای نسل‌های آینده کمک کند. همچنین معرفی سوزن‌دوزی بمپور فرصتی برای ایجاد درآمد پایدار و غرور فرهنگی برای مردم منطقه خواهد بود.

انتهای خبر/