قنات‌ها ستون کشاورزی و میراث فرهنگی مهرستان

قنات؛ میراث اجتماعی و فرهنگی بلوچستان
محمد امین دهانی بخشدار بیرک در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی «صدای‌ماشکید»، بیان کرد: قنات‌ها نه‌تنها منابع حیاتی آب هستند، بلکه میراث فرهنگی و اجتماعی مردم منطقه‌اند. از دل همین قنوات، بسیاری از روستاهای بخش بیرک و مناطق اطراف شکل گرفته‌اند و نظم سنتی بهره‌برداری از آن‌ها، نمونه‌ای از خرد جمعی مردم است.

وی افزود: در این روستاها، تقسیم آب بر اساس نوبت‌بندی سنتی انجام می‌شود و مسئولیت نگهداری و مرمت قنوات میان مردم تقسیم شده است. این نظام خود نشان‌دهنده اهمیت قنات‌ها در تحکیم روابط اجتماعی و حفظ همبستگی جمعی است.

دهانی درباره اقدامات اجرایی گفت: با وجود کمبود منابع مالی، بخشداری و شوراهای محلی توانسته‌اند برخی قنوات را مرمت کنند. این اقدامات شامل لایه‌روبی، طوقه‌چینی، نصب درب بر میل‌چاه‌ها و ساخت بندهای حفاظتی بوده است. اما برای احیای کامل شبکه قنوات، نیاز به نگاه بلندمدت و منابع مالی پایدار وجود دارد.

وی در پایان تصریح کرد: احیای قنوات نه تنها یک اقدام زیربنایی برای توسعه اقتصادی، بلکه پاسداشت هویت و فرهنگ محلی است. حفظ قنوات، تضمین‌کننده حیات کشاورزی و استمرار زندگی در روستاهاست و از دست دادن آن‌ها به معنای از بین رفتن بخشی از هویت منطقه خواهد بود.

قنوات، ستون پایداری کشاورزی در مهرستان
عبدالله سپاهی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان مهرستان در گفتگو با پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، بیان کرد: شهرستان مهرستان با دارا بودن ۱۵۰ رشته قنات فعال، حدود ۸۰ درصد از اراضی زراعی و باغی خود را از همین منابع تأمین می‌کند.

وی افزود: در گذشته تعداد قنوات بیش از ۲۱۰ رشته بود، اما خشکسالی و تغییر الگوی مصرف موجب شد بخشی از کشاورزان به حفر چاه روی آورند. با این حال، قنات همچنان کارآمدترین و پایدارترین روش استحصال آب در منطقه است.

سپاهی خاطرنشان کرد: وجود باغات خرما و محصولات دائمی ضرورت مرمت و احیای قنوات را دوچندان کرده است. این سازه‌ها علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف آب، مانع افت سطح سفره‌های زیرزمینی می‌شوند و به نوعی حافظ محیط‌زیست نیز هستند.

سپاهی تصریح کرد: هر سال با استفاده از اعتبارات ملی، استانی و بحران، حدود ۱۰ تا ۱۵ رشته قنات بازسازی می‌شود، اما این میزان پاسخگوی خسارات ناشی از بارندگی‌های سیل‌آسا نیست. لازم است نگاه حمایتی دولت در این زمینه تقویت و بودجه‌های توسعه‌ای افزایش یابد.

قنات‌ها ستون فقرات کشاورزی، دامداری و تأمین آب شرب مهرستان هستند. حفظ آن‌ها نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، مشارکت مردم و تأمین منابع مالی پایدار است. احیای قنوات، علاوه بر نقش اقتصادی، نماد هویت فرهنگی، نظم اجتماعی و خرد جمعی مردم منطقه است.

خشکسالی، فرسودگی و سیلاب‌های شدید تهدیدی جدی برای قنوات محسوب می‌شوند. هر رشته قنات، بخش مهمی از تاریخ، فرهنگ و زندگی مردم را نمایندگی می‌کند و خشک شدن آن به معنای از دست رفتن سرمایه‌های اقتصادی و فرهنگی شهرستان است.

با احیای قنوات، نه تنها آب، کشاورزی و دامداری تضمین می‌شود، بلکه میراث تاریخی و اجتماعی منطقه نیز حفظ خواهد شد. نگاه به قنوات به عنوان یک سرمایه ملی، کلید توسعه پایدار و حفظ هویت فرهنگی مهرستان است.

انتهای خبر/