سیستان و بلوچستان میدان بازی بزرگ گوشت؛

سراوان در مرز توسعه با دام می‌تازد

در دل داغ جنوب‌شرق، جایی که مرز نه پایان که آغاز فرصت‌هاست، سراوان با ظرفیت‌های بی‌نظیر دامپروری، پرچمدار جهش تولید گوشت قرمز شده است؛ تلاقی جغرافیا، اقتصاد و امنیت غذایی در میدانی به وسعت سیستان و بلوچستان است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، تأمین گوشت قرمز در کشور طی سال‌های اخیر به یکی از چالش‌های مهم حوزه امنیت غذایی تبدیل شده است. افزایش تقاضای داخلی، کاهش واردات دام زنده به دلیل محدودیت‌های مرزی، نوسانات قیمت نهاده‌های دامی و تغییرات اقلیمی، همه باعث شده‌اند تا تعادل بازار گوشت قرمز به هم بریزد و قیمت‌ها به‌شدت افزایش یابد. این مسائل موجب نگرانی همگانی شده و توجه مسئولان به ظرفیت‌های داخلی، به‌ویژه در مناطق مرزی و مستعد پرورش دام، جلب شده است. در این شرایط، توسعه تولید در شهرستان‌های مرزی می‌تواند به‌عنوان راهکاری استراتژیک برای کاهش وابستگی به واردات و حفظ امنیت غذایی مطرح باشد.

استان سیستان و بلوچستان باتوجه‌به وسعت جغرافیایی، مراتع مناسب، و قرارگیری در مرزهای طولانی با پاکستان و افغانستان، ظرفیت بالقوه‌ای در حوزه دامداری دارد که هنوز به طور کامل بهره‌برداری نشده است. منطقه سراوان به‌خصوص به دلیل هم‌جواری مستقیم با پاکستان، نقش مهمی در ایجاد زنجیره تأمین دام و گوشت در سطح استان و کشور ایفا می‌کند. تولید و عرضه دام زنده و گوشت در این شهرستان نه‌تنها می‌تواند نیازهای داخلی را برطرف کند، بلکه فرصت‌های صادراتی نیز فراهم آورد.

اما ضعف زیرساخت‌ها مانند نبود کشتارگاه صنعتی و سردخانه‌های مناسب، همچنان از چالش‌های اساسی در توسعه پایدار دامداری در سراوان است. این مشکلات باعث شده تا بخشی از ظرفیت‌های بالقوه تولید به هدر رود و فرصت‌های اقتصادی منطقه محدود شود؛ بنابراین، تکمیل زیرساخت‌های فراوری گوشت و تسهیل روند واردات دام زنده، کلید موفقیت در این مسیر است.

در سال جاری، وزارت جهاد کشاورزی با تخصیص تسهیلات ویژه برای توسعه زنجیره تأمین گوشت قرمز، فرصتی مناسب برای مناطق مرزی از جمله سراوان فراهم کرده است. بهره‌گیری از این تسهیلات می‌تواند شرایط را برای دامداران، پرواربندان و سرمایه‌گذاران مهیا کند تا چرخه تولید و فراوری گوشت در منطقه به‌صورت یکپارچه فعال شود. در این گزارش به بررسی وضعیت فعلی، ظرفیت‌ها، دیدگاه‌های مردمی و تحلیل کارشناسان حوزه دام و کشاورزی پرداخته‌ایم.


 ظرفیت مرز و بسته‌بندی گوشت در کلام شهروندان
رضا محمدی، فعال بخش دامداری سنتی در گفتگو با خبرنگار ما گفت: یکی از مزیت‌های بزرگ سراوان، هم‌جواری با پاکستان است. ما می‌توانیم دام زنده را به‌صورت قانونی و تحت نظارت وارد کنیم و این موضوع ظرفیت زیادی برای افزایش تولید گوشت در منطقه دارد. اما بزرگ‌ترین مشکل ما نبود امکاناتی مثل کشتارگاه صنعتی و واحدهای بسته‌بندی است. اگر این امکانات فراهم شود، دامداری سودآورتر می‌شود و گوشت تازه و باکیفیت بهتر در اختیار مردم قرار می‌گیرد. ضمن اینکه بسته‌بندی استاندارد به صادرات گوشت کمک می‌کند و بازار منطقه‌ای سراوان را توسعه می‌دهد.

نرگس بلوچ شهروند سراوانی نیز گفت: من به‌عنوان مصرف‌کننده، می‌خواهم گوشت سالم و تازه بخرم که مطمئن باشم تحت شرایط بهداشتی کشتار شده و بسته‌بندی مناسبی دارد. وقتی امکانات بسته‌بندی در سراوان نباشد، مجبوریم گوشت منجمد و بسته‌بندی‌شده را از شهرهای دیگر بخریم که هزینه آن بیشتر است. اگر جهاد کشاورزی بتواند با تسهیلات دولتی، کارخانه‌های بسته‌بندی گوشت را در شهرستان فعال کند، هم کیفیت بالا می‌رود و هم‌قیمت‌ها کنترل می‌شود. از طرفی، این فرصت می‌تواند به تولیدکنندگان محلی انگیزه بیشتری برای فعالیت بدهد.


 سراوان آماده جهش در تولید دام و گوشت
ایرج رستم زهی رئیس جهاد کشاورزی شهرستان سراوان در گفتگو با خبرنگار صدای‌ماشکید با تشریح وضعیت فعلی دامداری در این شهرستان بیان کرد: در سراوان در حال حاضر تعداد ۴۱ واحد پرواربندی نیمه‌صنعتی، ۱۲ واحد دامداری سنتی، و یک واحد عرضه دام در میدان فعالیت دارند. ظرفیت این واحدها در مجموع شامل ۷ هزار و ۷۲ رأس گاو و گوساله در بخش نیمه‌صنعتی و یک هزار و ۳۷۲ رأس در ۲۸ واحد دامداری سنتی است.

وی با اشاره به موقعیت جغرافیایی شهرستان سراوان که در مرز مشترک با کشور پاکستان قرار دارد، تأکید کرد: این شهرستان از ظرفیت بسیار بالایی در زمینه توسعه دامداری برخوردار است. جهاد کشاورزی سراوان آمادگی دارد در حوزه‌های دامداری سنتی و نیمه‌صنعتی، با بهره‌گیری از ظرفیت‌های مرزی، تسهیلات ملی، و مجوزهای قانونی، زمینه افزایش تولید گوشت قرمز را در سطح منطقه و کشور فراهم کند.

رئیس جهاد کشاورزی سراوان افزود: باتوجه‌به خلأ موجود در کشور در زمینه تأمین گوشت قرمز و نیاز به مدیریت منابع دامی، وزارت جهاد کشاورزی در سال جاری تسهیلات ویژه‌ای را برای توسعه زنجیره تأمین گوشت در سراسر کشور اختصاص داده است. سراوان نیز با استفاده از این ظرفیت‌ها می‌تواند نقش مؤثری ایفا کند.

رستم زهی ادامه داد: ما برای دامداران منطقه، چه در بخش صنعتی و چه در بخش سنتی، شرایطی فراهم کرده‌ایم تا بتوانند در چارچوب ضوابط قانونی و بهداشتی، دام سنگین را از آن‌سوی مرز و کشور پاکستان وارد کنند. پس از انجام مراحل قانونی و طی فرایندهای دامپزشکی و بهداشتی، این دام‌ها پلاک‌کوبی شده و به‌عنوان دام پرواری در چرخه تولید گوشت کشور قرار می‌گیرند.

وی در ادامه با اشاره به موضوع کشتارگاه‌ها بیان داشت: علی‌رغم صدور دو مجوز برای احداث کشتارگاه صنعتی در شهرستان، متأسفانه به دلیل ناپایداری وضعیت مرز، از جمله باز و بسته‌شدن‌های مکرر و محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی طرف پاکستانی برای ورود دام سنگین، سرمایه‌گذاران بخش خصوصی رغبت چندانی برای ورود به این حوزه نشان نمی‌دهند.

رئیس جهاد کشاورزی شهرستان سراوان افزود: از میان مجوزهای صادر شده، تنها یک واحد دارای پیشرفت فیزیکی بوده و در حال حاضر حدود ۲۰ درصد ساخت آن انجام شده است. در حال حاضر تنها کشتارگاه فعال در سراوان، کشتارگاه نیمه‌صنعتی شهرداری است که با ظرفیت محدود فعالیت می‌کند. خوشبختانه با همکاری اداره دامپزشکی، تونل انجماد موجود در این کشتارگاه فعال شده و امکان منجمدسازی لاشه دام‌ها با ظرفیت روزانه ۱۰۰ تا ۳۰۰ رأس فراهم گردیده است که این لاشه‌ها پس از انجماد، به مرکز استان و سپس به سایر نقاط کشور ارسال می‌شوند.

ایرج رستم زهی همچنین اضافه کرد: برای جلوگیری از ایجاد خلأ در زمینه کشتار دام، جهاد کشاورزی آمادگی دارد که دام‌های سنگین آماده کشتار را، پس از اخذ مجوز لازم و هماهنگی با دامپزشکی، به کشتارگاه‌های مرکز استان منتقل کرده و پس از انجام فرایند ذبح شرعی، محصولات حاصل از آن را به مراکز مصرف در سطح کشور ارسال کند.

وی در بخش پایانی سخنان خود با اشاره به اهمیت دام‌های مولد گفت: برنامه‌ریزی دقیقی انجام شده است تا دامداری‌های سنتی شهرستان به سمت تولید مولد حرکت کنند. واگذاری طرح‌ها به دامداران خرد آغاز شده تا این واحدهای کوچک نیز به‌عنوان مولد در سیستم تولید پایدار کشور ایفای نقش نمایند. این رویکرد در بلندمدت می‌تواند خلأهای احتمالی در تأمین گوشت قرمز کشور را جبران کرده و به استقلال غذایی کشور کمک کند.


 تحلیل بازار گوشت و ظرفیت توسعه تولید در سراوان
بابک خسروی کارشناس اقتصاد کشاورزی جهاد کشاورزی سراوان در گفتگو با خبرنگار ما با تحلیل ظرفیت‌ها و چالش‌های این منطقه بیان کرد: شهرستان سراوان با قرارگرفتن در موقعیت مرزی استراتژیک و دسترسی مستقیم به کشور پاکستان، از فرصت‌های بی‌نظیری برای توسعه تولید گوشت برخوردار است. واردات قانونی دام سنگین از پاکستان که قیمت پایین‌تری نسبت به بازار داخلی دارد، می‌تواند پایه و اساس یک زنجیره تأمین قدرتمند باشد که از تولید تا فراوری و عرضه را در منطقه پوشش دهد.

وی افزود: باتوجه‌به ظرفیت بیش از ۷ هزار رأس دام در واحدهای نیمه‌صنعتی و بیش از هزار رأس دام در دامداری‌های سنتی سراوان، افزایش بهره‌وری از این دام‌ها مستلزم تکمیل زیرساخت‌ها مانند کشتارگاه‌های صنعتی و واحدهای بسته‌بندی است. این زیرساخت‌ها باعث می‌شود ارزش افزوده گوشت تولیدی در خود منطقه باقی بماند و شرایط صادرات نیز فراهم شود.

کارشناس اقتصادی کشاورزی جهاد کشاورزی سراوان ادامه داد: تسهیلات ملی که وزارت جهاد کشاورزی برای توسعه زنجیره تأمین گوشت اختصاص داده، فرصت مناسبی است که سراوان می‌تواند به‌خوبی از آن بهره ببرد. حمایت‌های مالی، تسهیل ورود دام زنده، و به‌کارگیری فناوری‌های نوین در فراوری گوشت، همگی می‌توانند به تولید پایدار و رشد اقتصادی منطقه کمک کنند.

بابک خسروی بیان کرد: ناپایداری شرایط مرزی و محدودیت‌هایی که از سوی طرف پاکستانی اعمال می‌شود، مانع بزرگ سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است. حل این معضل نیازمند همکاری بین دستگاه‌های مختلف دولتی، ثبات در سیاست‌های مرزی، و ارائه مشوق‌های جذاب به سرمایه‌گذاران است. همچنین توسعه واحدهای بسته‌بندی گوشت و فعال‌کردن تونل‌های انجماد، کیفیت محصول را ارتقا داده و باعث جلب بازارهای داخلی و خارجی خواهد شد.

وی در پایان گفت: اگر تمامی این عوامل با یکدیگر هم‌راستا شوند، سراوان می‌تواند به‌عنوان یکی از قطب‌های مهم تولید و حتی صادرات گوشت قرمز در کشور مطرح شود. این امر علاوه بر تأمین نیازهای استان و کشور، موجب ایجاد اشتغال، توسعه اقتصادی و ارتقای معیشت مردم محلی خواهد شد. توجه به ظرفیت‌های مرزی و تقویت زنجیره تولید گوشت، از گام‌های اساسی در جهت استقلال غذایی کشور است.

انتهای خبر/