میراثی که نسل‌ها آن را پاس داشته‌اند؛

پوشش سنتی، میراث خاموش زنان زهک

پوشش سنتی بانوان زهک، فراتر از یک لباس محلی، روایتگر هویت، خاطره و زیست‌فرهنگی زنانی است که نسل به نسل این میراث را حفظ کرده‌اند.

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، پوشش سنتی بانوان شهرستان زهک یکی از جلوه‌های مهم فرهنگ بومی این منطقه است که ریشه در تاریخ، اقلیم و شیوه زندگی مردم دارد. این پوشش، طی سال‌ها نه‌تنها به‌عنوان یک نیاز روزمره، بلکه به‌مثابه نمادی از هویت فرهنگی و اجتماعی زنان بومی شکل‌گرفته و تثبیت شده است. رنگ‌ها، نقش‌ها و شیوه دوخت لباس‌های محلی، بازتابی از باورها، ارزش‌ها و ذوق هنری زنانی است که نسل به نسل این میراث را حفظ کرده‌اند.

درگذشته، پوشش بانوان زهک کارکردی فراتر از ظاهر داشت و بیانگر سن، موقعیت خانوادگی و حتی شرایط اجتماعی افراد بود. این لباس‌ها باتوجه‌به شرایط آب‌وهوایی منطقه طراحی می‌شدند و در عین سادگی، وقار و پوشیدگی را به همراه داشتند. حضور پررنگ سوزن‌دوزی و استفاده از پارچه‌های بومی، نقش مهمی در تمایز پوشش محلی این منطقه از دیگر نقاط کشور ایفا می‌کرد.

با گذر زمان و تغییر سبک زندگی، الگوهای پوشش نیز دستخوش تحول شده و استفاده از لباس‌های سنتی در زندگی روزمره کاهش‌یافته است. بااین‌حال، همچنان در آیین‌ها، مراسم فرهنگی و مناسبت‌های محلی، این پوشش جایگاه خود را حفظ کرده و به‌عنوان بخشی از هویت فرهنگی منطقه شناخته می‌شود. در این گزارش، تلاش شده است با نگاهی رسمی و مستند، به بررسی جایگاه پوشش سنتی بانوان زهک پرداخته و روایت‌های بومی از گذشته تا امروز بازگو شود.

فاطمه شهرکی یکی از بانوان سیستانی بومی شهرستان زهک در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید» بیان کرد: لباس سنتی زنان سیستان از گذشته‌های دور همراه زندگی مردم بوده است. این پوشش متناسب با شرایط آب‌وهوایی منطقه طراحی شده و در کنار سادگی، وقار و پوشیدگی را به‌خوبی حفظ می‌کند.

وی با بیان اینکه پوشش محلی تنها یک انتخاب شخصی نیست، افزود: نوع لباس زنان بیانگر سن، موقعیت خانوادگی و حتی مناسبت‌های اجتماعی بود. رنگ‌ها و نقش‌ها معنا داشتند و هر لباس، برای موقعیت خاصی استفاده می‌شد.

لباس محلی روایتگر زندگی می‌شود
شهرکی با اشاره به تغییر سبک زندگی در سال‌های اخیر تصریح کرد: امروزه استفاده از لباس سنتی در زندگی روزمره کمتر شده است، اما همچنان در مراسم‌ها، جشن‌ها و آیین‌های محلی، بانوان باعلاقه از این پوشش استفاده می‌کنند. این نشان می‌دهد که لباس سنتی هنوز جایگاه خود را در دل مردم حفظ کرده است.

وی نقش زنان را در انتقال این میراث‌فرهنگی مهم دانست و گفت: مادران و مادربزرگ‌ها همواره نقش اصلی را در حفظ پوشش سنتی داشته‌اند. آموزش سوزن‌دوزی و دوخت لباس محلی به دختران، یکی از راه‌های زنده نگه‌داشتن این فرهنگ است.

این بانوی سیستانی در ادامه خاطرنشان کرد: پوشش سنتی زنان سیستان تنها یک لباس نیست، بلکه نمادی از اصالت، هویت و تاریخ ماست. حفظ این پوشش، به معنای احترام به گذشته و مسئولیت‌پذیری در برابر نسل‌های آینده است.

خدیجه شریفی مدیر حوزه علمیه خواهران شهرستان زهک در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، با اشاره به پوشش سنتی بانوان این منطقه، پوشش سنتی سیستان را جلوه‌ای روشن از هم‌نشینی فرهنگ بومی و ارزش‌های دینی دانست و بر ضرورت پاسداشت این میراث‌فرهنگی است.

پوشش سنتی بانوان بازتاب هویت زن سیستانی
وی با اشاره به ریشه‌های عمیق پوشش محلی در فرهنگ منطقه افزود: پوشش سنتی بانوان زهک حاصل سال‌ها زیست مؤمنانه و فرهنگی زنان این دیار است. این نوع پوشش، در کنار زیبایی و اصالت، همواره با حفظ عفاف و حجاب همراه بوده و از این منظر، با آموزه‌های دینی کاملاً هم‌راستا است.

مدیر حوزه علمیه خواهران زهک با بیان اینکه لباس محلی تنها یک نماد ظاهری نیست، خاطرنشان کرد: در فرهنگ اسلامی، پوشش جایگاه ویژه‌ای دارد و هدف آن حفظ کرامت زن است. لباس سنتی بانوان زهک، به‌خوبی این کرامت را نمایان می‌کند و نشان می‌دهد که می‌توان در عین پایبندی به ارزش‌های دینی، هویت بومی را نیز حفظ کرد.

سنتی که هویت می‌سازد
شریفی با اشاره به چالش‌های پیشرو تصریح کرد: تغییر سبک زندگی و تأثیرپذیری از الگوهای غیربومی، موجب کم‌رنگ‌شدن استفاده از پوشش سنتی در میان برخی جوانان شده است. در این شرایط، وظیفه نهادهای فرهنگی و آموزشی، به‌ویژه حوزه‌های علمیه، تبیین صحیح جایگاه پوشش و معرفی الگوهای موفق بومی است.

وی در ادامه عنوان کرد: در حوزه علمیه خواهران تلاش کرده‌ایم با برگزاری نشست‌های فرهنگی، کارگاه‌های آموزشی و همکاری با بانوان فعال محلی، نگاه نسل جوان را نسبت به پوشش سنتی اصلاح و تقویت کنیم. معرفی لباس محلی به‌عنوان نمادی از هویت و دیانت، می‌تواند نقش مؤثری در احیای آن داشته باشد.

حفظ پوشش سنتی بانوان زهک، تنها یک موضوع فرهنگی نیست، بلکه اقدامی در راستای صیانت از ارزش‌های دینی و اجتماعی جامعه است. انتقال این میراث به نسل‌های آینده، نیازمند هم‌افزایی خانواده‌ها، نهادهای فرهنگی و مراکز آموزشی است.

انتهای خبر/