روابط‌عمومی پلی میان سازمان‌ها و جامعه در عصر مطالبه‌گری؛

پاسخ‌گویی و شفافیت، مأموریت‌های دوگانه روابط‌عمومی نوین

در عصر ارتباطات، روابط‌عمومی نوین نه‌تنها مسئول انتقال پیام، بلکه پاسدار اعتماد و تعامل سازنده میان سازمان‌ها و مخاطبان است.

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صدای ماشکید»، ۲۷ اردیبهشت، روز ملی ارتباطات و روابط‌عمومی، فرصتی است تا نه‌تنها از تلاش‌های خاموش و بی‌وقفه فعالان این حوزه قدردانی شود، بلکه نقشی دوباره در مسیر تحول‌آفرینی و کنشگری ارتباطی برای آنان تعریف شود.

روابط‌عمومی دیگر یک واحد تبلیغاتی یا بازوی اطلاع‌رسانی سنتی نیست؛ بلکه در عصر حکمرانی ارتباطی، تبدیل به یک بازیگر مؤثر در شکل‌دهی به افکار عمومی، سیاست‌گذاری رسانه‌ای و تسهیل‌گری گفتگو بین مردم و نهادها شده است.

در شرایطی که جامعه با موج‌های پرشتاب اطلاعاتی، گسترش رسانه‌های نوین و رشد سطح مطالبه‌گری مواجه است، روابط‌عمومی‌ها نقشی کلیدی در مدیریت ادراک، پاسخ‌گویی شفاف و امیدآفرینی ایفا می‌کنند. این نقش البته بدون تحول در نگاه مدیریتی، تأمین زیرساخت‌های تخصصی و به‌روزرسانی مداوم دانش ارتباطی محقق نخواهد شد.

حکمرانی روابط‌عمومی‌ها در عصر نوین
حامد جهان‌تیغ، مشاور امور فرابخشی و ارتباطات و مدیر روابط‌عمومی بهزیستی سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای ماشکید»، بیان کرد: ۲۷ اردیبهشت، روز ملی ارتباطات و روابط‌عمومی، فرصتی است برای بازاندیشی در نقش و جایگاه روابط‌عمومی‌ها در حکمرانی نوین؛ نهادی که دیگر نه صرفاً رابط سازمان با مردم، بلکه یکی از اضلاع حکمرانی ارتباطی و سیاست‌گذار در عرصه ادراک‌سازی عمومی است.

وی افزود: در دهه‌های گذشته، روابط‌عمومی‌ها بیشتر در قامت مجریانی برای تبلیغات و اطلاع‌رسانی یک‌سویه ایفای نقش می‌کردند؛ اما اکنون با ظهور شبکه‌های اجتماعی، رشد سواد رسانه‌ای جامعه، و چندلایه شدن افکار عمومی، روابط‌عمومی به یک بازیگر مشارکتی در حکمرانی تبدیل شده است. روابط‌عمومی نوین، نه فقط روایتگر عملکرد بلکه معمار روایت‌ها و ذهنیت‌های جمعی است.

جهان‌تیغ ادامه داد: یکی از چالش‌های اصلی حکمرانی روابط‌عمومی‌ها، نبود ساختار نهادی مستقل و قدرتمند است. برخلاف حوزه‌هایی چون حراست، امور مالی یا فناوری اطلاعات که تحت یک سیاست‌گذار ملی با ساختارهای متحد عمل می‌کنند، روابط‌عمومی‌ها اغلب در حاشیه چارت‌های سازمانی و با منابع محدود فعالیت می‌کنند. این ضعف ساختاری سبب شده است که روابط‌عمومی در بسیاری از دستگاه‌ها به‌جای بازوی راهبردی، در قامت مجری مراسم یا تولیدکننده محتوا تنزل یابد.

وی تصریح کرد: در حکمرانی نوین، هیچ تصمیم سیاستی نباید بدون ارزیابی و تحلیل ارتباطی اتخاذ شود. اما، حضور روابط‌عمومی در سطوح تصمیم‌سازی اغلب نادیده گرفته می‌شود. غیبت روابط‌عمومی در جلسات راهبردی، یعنی حذف عنصر «ادراک عمومی» از معادله تصمیم‌گیری؛ و این در نهایت منجر به سیاست‌هایی می‌شود که یا در افکار عمومی شکست می‌خورند یا با مقاومت اجتماعی روبه‌رو می‌شوند.

مشاور امور فرابخشی و ارتباطات و مدیر روابط‌عمومی بهزیستی سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: رسانه‌های نوین، امکان مطالبه‌گری و شفافیت را افزایش داده‌اند، اما بسیاری از روابط‌عمومی‌های سازمانی در ایران هنوز با منطق اطلاع‌رسانی گزینشی و کنترل اطلاعات عمل می‌کنند. این ناهماهنگی، منجر به کاهش اعتماد عمومی و افزایش شکاف میان سازمان‌ها و مخاطبان شده است.

وی افزود: روابط‌عمومی در حکمرانی نوین، صرفاً فرستنده پیام نیست؛ بلکه تسهیلگر گفت‌وگو میان سازمان و جامعه است. در این الگو، روابط‌عمومی باید بتواند بازخوردها را جمع‌آوری، تحلیل و در سیاست‌گذاری لحاظ کند. این امر مستلزم تربیت نیروهای متخصص، آشنا با علم ارتباطات و مسلط بر فناوری‌های نوین است؛ امری که هنوز در بسیاری از نهادها به‌صورت نظام‌مند دنبال نمی‌شود.

جهان‌تیغ گفت: روابط‌عمومی‌های ایران نیازمند بازتعریف نقش و جایگاه خود در نظام حکمرانی هستند. گذار از کارگزاری ارتباطات به کنشگری ارتباطی، مستلزم اصلاح ساختارهای سازمانی، تقویت آموزش تخصصی، استقلال حرفه‌ای و حضور مؤثر در تصمیم‌سازی‌هاست. بدون این تغییرات، روابط‌عمومی همچنان در حاشیه خواهد ماند؛ در حالی که در دنیای امروز، حاشیه‌نشینی روابط‌عمومی یعنی صحنه افکار عمومی به جریان‌های غیررسمی، غیرمسئول و بعضاً مخرب واگذار شود.

 فراتر از شغل، رسالتی بی‌پایان
مطهره جهانی سرپرست اداره ارتباطات و اطلاع‌رسانی راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای ماشکید»، بیان کرد: عشق به خدمت مردم و باور به تأثیرگذاری مثبت اطلاع‌رسانی در زندگی آنها مهم‌ترین علت ورود من به حوزه روابط‌عمومی بود به‌طوری که در دل همه این سختی‌های این حوزه باور دارم که اطلاع‌رسانی درست فقط بیان اتفاقات نیست یک نیروی مؤثر برای توسعه و امیدسازی است وقتی مردم از پروژه‌ها، پیشرفت‌ها، پیگیری‌ها و تلاش‌های پنهان آگاه می‌شوند، وقتی حس می‌کنند کسی هست که با صداقت برایشان روایت می‌کند، بذر امید در دلشان جوانه می‌زند همین امید یعنی جان تازه برای جامعه یعنی همدلی یعنی همراهی.

وی افزود: همچنین از سوی دیگر همین شفاف‌سازی و نمایش مستند تلاش‌ها می‌تواند توجه مدیران، مسئولان و نهادهای تصمیم‌ساز را جلب کند و مسیر جذب اعتبار و امکانات را هموار سازد، اطلاع‌رسانی گاهی راه را باز می‌کند، بی‌آنکه فریاد بزند و اینجاست که روابط‌عمومی نه فقط رسانه یک سازمان بلکه صدای روشن آینده می‌شود در این مسیر اگر عشق به مردم و علاقه به خدمت به مردم نباشد ادامه این راه ممکن نیست.

جهانی ادامه داد: در دنیای امروز روابط‌عمومی دیگر محدود به روش‌های سنتی مانند نصب پلاکارد نیست؛ بلکه با پیشرفت فناوری و گسترش رسانه‌های اجتماعی این حوزه به ابزاری پویا و دیجیتال تبدیل شده است که نیازمند دانش روز و استراتژی‌های مؤثر است در این میان مهم‌ترین وظیفه روابط‌عمومی در این عصر اطلاع‌رسانی درست و شفاف اقدامات سازمانی است این کار نه تنها باعث آگاهی مردم از پروژه‌ها و پیشرفت‌ها می‌شود، بلکه بذر امید را در دل آنها می‌کارد.

وی گفت: از طریق گزارش‌ها، خبرها، اینفوگرافیک‌ها و ویدئوها، روابط‌عمومی باید تلاش کند تا این پیام‌ها را به درستی و به موقع منتقل کند در این راستا استفاده از فناوری‌های نوین و شبکه‌های اجتماعی برای برقراری ارتباط دوطرفه با مخاطبان ضروری است این ابزارها به روابط‌عمومی‌ها این امکان را می‌دهند که به‌سرعت به نیازهای اطلاعاتی مردم پاسخ دهند و تولید محتواهای جذاب و متنوع مانند ویدئوهای کوتاه و اینفوگرافیک‌ها می‌تواند تأثیرگذاری پیام‌ها را افزایش دهد و مخاطبان را به مشارکت فعال ترغیب کند.

سرپرست اداره ارتباطات و اطلاع‌رسانی راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در روابط‌عمومی فقدان منابع مالی و نیروی انسانی متخصص است که این مشکل باعث محدودیت در انجام برخی وظایف و فعالیت‌ها می‌شود، به خصوص زمانی که نیاز به اجرای برنامه‌های گسترده‌ای داریم.

روابط‌عمومی به مثابه معمار ادراک عمومی
وی تصریح کرد: برای تعامل موثر با رسانه‌ها و افکار عمومی مهم است که روابط عمومی شفاف و صادقانه عمل کند اطلاع‌رسانی درست و به موقع، پاسخگویی به سؤالات و نیازهای رسانه‌ها و برقراری ارتباط مستمر باعث ایجاد اعتماد و همکاری مثبت می‌شود. همچنین حضور فعال در شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان یک ابزار ارتباطی موثر در این فرایند بسیار اهمیت دارد.

جهانی اظهار کرد: فناوری و شبکه‌های اجتماعی نقش بی‌بدیلی در روابط عمومی پیدا کرده‌اند؛ این ابزارها به سرعت انتقال اطلاعات و برقراری ارتباط مستقیم با مخاطبان کمک می‌کنند، امروز مخاطبان از طریق این پیام‌رسان‌ها و پلتفرم‌ها به‌سرعت به اخبار دسترسی دارند و روابط عمومی باید بتواند در این فضا حضور فعال و مؤثری داشته باشد تا پیام‌ها به درستی به دست مخاطبین برسد.

وی افزود: استراتژی‌های اصلی برای بهبود تصویر ادارات و سازمان‌ها شامل شفافیت در اطلاع‌رسانی، برگزاری نشست و تورهای رسانه‌ای از طرح‌های عمرانی در دست اقدام، ارائه محتوای جذاب و به موقع و تعامل مستقیم با مخاطبان است این اقدامات نه تنها تصویر دستگاه‌ها را در چشم مردم بهبود می‌بخشد؛ بلکه باعث ایجاد رابطه مثبت و اعتماد بین ادارات و سازمان‌ها و جامعه می‌شود.

این مسئول گفت: افتتاح بزرگراه‌ها و خوشحالی مردم که با بوق زدن پیوسته به اوج رسید نمونه‌ای از تجربیات خاطر انگیز بنده در این عرصه است همچنین واگذاری مسکن به خانواده‌های که سالیان سال از غصه خانه به دوشی رها شدند و شاید یکی از خاطرات ماندگار آنها می‌توان به دادن کلید منزل به تنها جان‌باخته حادثه طبس بود که در آن لحظه‌ها اگرچه خانواده داغ‌دیده پدر خود را از دست داده بودند؛ اما موجی از خوشحالی و امید در چهره فرزندان آن مرحوم به وضوح نمایان بود اشاره کرد.

وی بیان کرد: بزرگ‌ترین دستاورد از نظر من توانایی ایجاد ارتباط مستمر و مثبت با رسانه‌ها و جامعه برای خدمت به مردم است، این ارتباط موثر باعث شده که بتوانیم در همه زمان‌های مورد نیاز پیام‌های سازمانی را به‌درستی منتقل کنیم و همچنین از این طریق مسیر جذب اعتبار و به سرانجام رساندن طرح‌های مهم عمرانی هموار سازیم.

جهانی در پایان گفت: توصیه من به کسانی که می‌خواهند وارد این حوزه شوند این است که علاوه بر داشتن دانش کافی اگر عشق و علاقه به این کار دارند وارد شوند در غیر این صورت بد از مدتی به دلیل نوع شرایط کاری خاص این حوزه که زمان و مکان نمی‌شناسد نمی‌توانند دوام آوردند، روابط عمومی نیازمند تعهد، انعطاف‌پذیری و توانایی برقرار ارتباط موثر و انجام وظایف در شرایط مختلف است.

روابط عمومی روایت‌گر صدای مردم و تپش صادقانه سازمان است
الهه خشاوه کارشناس روابط عمومی اداره‌کل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای ماشکید»، با تأکید بر نقش راهبردی روابط عمومی‌ها در نظام ارتباطی دستگاه‌های اجرایی، روابط عمومی را قلب تپنده هر نهاد و ستون اعتمادسازی در جامعه دانست.

وی با بیان اینکه تجربه اش در روابط عمومی چیزی فراتر از کار روزمره و اداری است، افزود: این حوزه یک مأموریت انسانی و ارتباطی برای پیوند میان نهادها و افکار عمومی است که اگر جدی گرفته شود می‌تواند مسیر توسعه را در ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تسهیل کند.

خشاوه با تأکید بر اینکه روابط عمومی نباید در چارچوب‌های کلیشه‌ای سنتی محصور بماند، گفت: روابط عمومی باید به عنوان بازوی مشورتی مدیریت ارشد، نقش‌آفرین در سیاست‌گذاری‌های ارتباطی و تقویت سرمایه اجتماعی باشد و روابط عمومی حرفه‌ای می‌تواند تولید معنا کند، امید بسازد و سازمان را از درون به جامعه پیوند دهد.

کارشناس روابط عمومی اداره‌کل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس سیستان و بلوچستان به چالش‌های روابط عمومی اشاره و خاطرنشان کرد: از نبود نیروهای متخصص و تجهیزات حرفه‌ای گرفته تا جایگاه مغفول‌مانده آن در ساختار سازمان‌ها. به گفته او مادامی که روابط عمومی‌ها صرفاً به عنوان واحد اجرایی دیده شوند نمی‌توان از آن‌ها انتظار خلق تحرک و تأثیرگذاری واقعی داشت.

وی همچنین افزود: در شرایط کنونی که جامعه نیازمند گفت‌وگو، شفافیت و اعتماد است روابط عمومی‌ها می‌توانند صدای رسای مردم باشند و به بازسازی انسجام و آرامش اجتماعی کمک کنند که این مهم البته نیازمند اعتماد مدیران، بهره‌گیری از دانش روز ارتباطات و ارتقای جایگاه نهادی روابط عمومی در تصمیم‌سازی‌های کلان است.

الهه خشاوه در پایان تأکید کرد: روابط عمومی باید مغز متفکر سازمان در حوزه ارتباطات باشد، نه تنها یک اتاق اجرا. اگر این نگاه حاکم شود روابط عمومی می‌تواند به مهم‌ترین ابزار تحول و امیدآفرینی در جامعه تبدیل شود.

روابط عمومی در دنیای امروز، دیگر یک واحد جانبی یا ابزاری تشریفاتی نیست، بلکه به‌عنوان یکی از ارکان حکمرانی ارتباطی، نقشی حیاتی در جهت‌دهی به افکار عمومی، پاسخ‌گویی شفاف، روایت‌سازی اثربخش و تقویت سرمایه اجتماعی ایفا می‌کند.