فضای مجازی عامل افت تحصیلی دانش‌آموزان

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، فضای مجازی امروز جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی دانش‌آموزان شده است و استفاده از تلفن همراه، تبلت و شبکه‌های اجتماعی در میان نوجوانان به‌شدت رایج است. این پدیده اگرچه فرصت‌های آموزشی و دسترسی سریع به اطلاعات را فراهم می‌کند، اما به همان میزان می‌تواند سلامت روان و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان را تهدید کند.

استفاده طولانی‌مدت از فضای مجازی موجب کاهش تمرکز، اختلال در خواب، افزایش اضطراب و ضعف در مدیریت زمان می‌شود. بسیاری از دانش‌آموزان با گذراندن ساعات طولانی در شبکه‌های اجتماعی، انگیزه تحصیلی خود را از دست می‌دهند و مشکلات رفتاری و ارتباطی با خانواده و همسالان پیدا می‌کنند.

حتی کودکان خردسال نیز به دلیل استفاده نادرست از ابزارهای دیجیتال در معرض آسیب‌های رفتاری و اجتماعی قرار دارند. کم‌توجهی به تعاملات خانوادگی، پرخاشگری و وابستگی به بازی‌های آنلاین از جمله پیامدهای مهم استفاده غیرمحدود و بدون نظارت است.

آموزش سواد رسانه‌ای و ایجاد محدودیت‌های منطقی برای استفاده از فناوری‌های دیجیتال، همراه با فعالیت‌های جایگزین مانند ورزش و هنر، می‌تواند اثرات منفی فضای مجازی را کاهش دهد. همکاری میان خانواده، مدرسه و مراکز مشاوره برای هدایت دانش‌آموزان به استفاده سالم و مفید از فضای مجازی، راهکاری کلیدی برای حفظ سلامت روان و پیشرفت تحصیلی آن‌ها محسوب می‌شود.

فضای مجازی آرامش خانواده‌ها را تهدید می‌کند
نیره نوری مادر یکی از دانش‌آموزان شهرستان هامون در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، گفت: دختر پنج‌ساله من به دلیل استفاده نادرست از تبلت و گوشی، زمان زیادی را صرف بازی‌های دیجیتال می‌کند و کمتر با خواهر و برادرهایش تعامل دارد. گاهی به دلیل خستگی و تحریک بیش از حد از بازی‌های آنلاین با دیگر فرزندان دعوا می‌کند و آرامش خانه به هم می‌ریزد.

وی افزود: مشکل تنها محدود به فرزند کوچک نیست؛ فرزندان بزرگ‌تر نیز ساعت‌های طولانی در شبکه‌های اجتماعی هستند که باعث بی‌حوصلگی، کاهش انگیزه تحصیلی و پرخاشگری در خانه می‌شود. وقتی سعی می‌کنم قوانین و زمان‌بندی مشخص برای استفاده از گوشی و تبلت تعیین کنم، مقاومت زیادی نشان می‌دهند و گاهی تنش خانوادگی ایجاد می‌شود.

نوری خاطرنشان کرد: به نظر من آموزش سواد رسانه‌ای و کنترل استفاده از فضای مجازی باید از سنین پایین آغاز شود و خانواده‌ها همراه با مدرسه راهکارهای عملی و حمایتی را اجرا کنند. در غیر این صورت سلامت روان و روابط خانوادگی فرزندان به خطر می‌افتد.

زهرا نادری مادر یکی از دانش‌آموزان شهرستان هامون در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، بیان کرد: امروز بچه‌ها بیشتر وقت خود را با گوشی و شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند و کمتر به درس و فعالیت‌های مفید توجه دارند. گاهی شاهد هستم که فرزندان همسایگان یا حتی فرزند خودم ساعت‌ها بدون توقف در فضای مجازی هستند و وقتی از آن‌ها می‌خواهم فعالیتی انجام دهند یا صحبت کنند، بی‌حوصلگی و پرخاشگری نشان می‌دهند.

وی افزود: به نظر من مدارس و خانواده‌ها باید نظارت جدی‌تر و عملی‌تری داشته باشند. صرف آموزش سواد رسانه‌ای کافی نیست، بلکه لازم است قوانین روشن و زمان‌بندی مشخص برای استفاده از گوشی اعمال شود و والدین نیز الگوی عملی در استفاده از فضای مجازی باشند.

نادری خاطرنشان کرد: متأسفانه بسیاری از دانش‌آموزان درگیر محتوای نامناسب یا سرگرمی‌های اعتیادآور شده‌اند و والدین نیز گاهی نمی‌دانند چگونه با این موضوع برخورد کنند. اگر برنامه‌های عملی و حمایتی مناسبی از سوی مسئولان آموزش‌وپرورش و مراکز مشاوره اجرا نشود، این مشکل می‌تواند به افت تحصیلی و آسیب‌های روانی جدی برای دانش‌آموزان منجر شود.

افت تحصیلی پیامد استفاده بی‌رویه موبایل
فهمیه میرداد مدیر مرکز مشاوره آموزش‌وپرورش هامون در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، بیان کرد: فضای مجازی علاوه بر فراهم‌کردن فرصت‌های آموزشی و ارتباطی، تهدیدهایی نیز برای دانش‌آموزان به همراه دارد. مهم‌ترین این آسیب‌ها شامل اعتیاد رفتاری، کاهش تمرکز، افزایش اضطراب، دسترسی به محتوای نامناسب، کاهش تعاملات واقعی و افت تحصیلی است. دانش‌آموزان دورهٔ متوسطه به دلیل کنجکاوی بیشتر و حساسیت‌های روانی و اجتماعی، در معرض خطر بالاتری قرار دارند.

وی افزود: استفادهٔ بیش از حد از تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی موجب اختلال در خواب، ضعف در مدیریت زمان، افزایش فشار روانی و در نهایت کاهش پیشرفت تحصیلی می‌شود. نوجوانانی که ساعات طولانی در فضای مجازی سپری می‌کنند، معمولاً با کاهش انگیزهٔ تحصیلی و مشکلات رفتاری مواجه می‌شوند.

میرداد ادامه داد: والدین نقش بسیار مهمی در مدیریت استفاده از فضای مجازی دارند. بهترین روش، گفت‌وگو و تعیین قوانین روشن به‌صورت مشارکتی است. الگودهی صحیح، ایجاد زمان‌های مشخص برای استفاده از تلفن همراه و ممنوعیت استفاده هنگام مطالعه و خواب از راهکارهای مؤثر به شمار می‌روند.

وی عنوان کرد: وقتی دانش‌آموز رفتارهایی مانند پنهان‌کاری در استفاده از گوشی، کاهش روابط خانوادگی، بی‌حوصلگی، پرخاشگری، افت ناگهانی تحصیلی و اضطراب هنگام دوری از تلفن همراه از خود نشان می‌دهد، می‌تواند هشداری جدی باشد که نشان می‌دهد او ممکن است دچار آسیب‌های ناشی از فضای مجازی شده و نیازمند مشاورهٔ تخصصی است.

مدیر مرکز مشاوره آموزش‌وپرورش هامون افزود: برای پیشگیری از این آسیب‌ها، آموزش سواد رسانه‌ای به دانش‌آموزان و والدین باید جدی گرفته شود. افزایش فعالیت‌های جایگزین مانند ورزش، هنر و برنامه‌های گروهی در مدرسه و خانواده می‌تواند رفتار دیجیتال سالم‌تری ایجاد کند. همکاری مؤثر بین خانواده، مدرسه و مرکز مشاوره، بهترین راه برای حفاظت از دانش‌آموزان در برابر تهدیدهای فضای مجازی است.

وی گفت: فضای مجازی امروز جزئی جدایی‌ناپذیر از آموزش است و بسیاری از منابع درسی و مهارت‌های نوین از طریق آن در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد. هدف محدودکردن مطلق نیست، بلکه آموزش استفاده صحیح است. تقویت مهارت‌هایی مانند مدیریت زمان، خودکنترلی و تفکر انتقادی به دانش‌آموز کمک می‌کند فعال باشد، اما گرفتار آسیب‌ها نشود.

با توجه به گسترش استفاده بی‌رویه از فضای مجازی در میان دانش‌آموزان، به‌ویژه در شهرستان هامون، می‌توان نتیجه گرفت که این پدیده علاوه بر فرصت‌های آموزشی، تهدیدهای جدی برای سلامت روان، روابط خانوادگی و عملکرد تحصیلی نوجوانان به همراه دارد.

برای مقابله با این آسیب‌ها، آموزش سواد رسانه‌ای، الگودهی صحیح والدین، تعیین قوانین روشن برای استفاده از ابزارهای دیجیتال و تقویت فعالیت‌های جایگزین مانند ورزش و هنر ضروری است. همکاری مؤثر میان خانواده، مدرسه و مراکز مشاوره می‌تواند مسیر استفاده سالم و هدفمند از فضای مجازی را هموار کرده و از آسیب‌های بلندمدت جلوگیری کند.

انتهای خبر/