طلای زنده‌ای که اشتغال می‌آفریند

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صدای ماشکید» در استان سیستان و بلوچستان، جایی که خشکسالی و کمبود منابع آبی چالشی همیشگی برای کشاورزی و دامپروری محسوب می‌شود، شترداری به‌عنوان راهکاری بومی، اقتصادی و پایدار برای مقابله با بحران‌های زیست‌محیطی و بیکاری روزافزون جوانان، بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است.

این استان با دارابودن بیش از ۷۱ هزار نفر شتر، رتبه نخست کشور را در حوزه شترداری دارد و به گفته کارشناسان، ظرفیت تبدیل‌شدن به قطب صادرات فرآورده‌های شتر را نیز داراست.

 روایت شتردار محلی؛ درآمدی پایدار از دل بیابان
محمدرسول بلوچ، یکی از شترداران باسابقه ایرانشهری است که ۴۵ نفر شتر دارد و ۱۵ سال است در این حوزه فعالیت می‌کند با اشاره به مزیت‌های شتر در گفتگو با خبرنگار ما عنوان کرد: شتر حیوانی کم‌توقعی، نه مثل گاو و گوسفند آب زیاد می‌خواهد، نه جای سبز. حتی توی بیابان خشک هم می‌چرخد، من از همین شترها زندگی خودم و چهار خانواده دیگر را می‌چرخانم.

وی اما از نبود حمایت جدی گلایه‌مند است، و تشریح کرد: واحد دامپزشکی ما فاصله‌اش زیاده، واکسن‌ها به‌موقع نمی‌رسد، بازار فروش گوشت و شیر هم هنوز ساماندهی نشده است اگر دولت یک کشتارگاه و مرکز فراوری بزند ما خودمان تولید رو زیاد می‌کنیم.

 صدای مردم؛ ما گوشت شتر می‌خواهیم نه گوشت یخ‌زده خارجی
در بازار محلی ایرانشهر، بوی گوشت تازه و صدای مشتریان درهم‌تنیده است، زینب نارویی، یکی از زنان خانه‌دار ایرانشهری نیز در گفتگو با خبرنگار ما بیان کرد: من همیشه گوشت شتر می‌خرم؛ چون مطمئنم سالم است، گوشت گاو و گوسفند گران و معلوم نیست از کجا تهیه می‌شود؛ ولی شتر هم خوشمزه است هم سالم‌تر.

یک فروشنده گوشت به نام ناصر تمندانی نیز اظهار کرد: اگر حمایت شود و بسته‌بندی‌های خوب بزنند، می‌شود گوشت شتر را در شهرهای دیگر هم فرستاد؛ ولی الان فقط مردم محلی مشتری هستند.

 شترداری، الگویی برای توسعه پایدار
نادر رستمی، استاد دانشگاه زابل و پژوهشگر اقتصاد دام در گفتگو با ما تصریح کرد: سیستان و بلوچستان نه‌تنها پتانسیل طبیعی شترداری را دارد؛ بلکه به لحاظ فرهنگی و اجتماعی نیز برای توسعه این صنعت آماده است؛ سرمایه‌گذاری روی فراوری و بسته‌بندی گوشت، تولید لبنیات و حتی صادرات پوست شتر می‌تواند ده‌ها برابر بیشتر از فروش خام گوشت سودآور باشد.

وی بر لزوم حمایت علمی و فنی از شترداران تأکید دارد و خاطرنشان کرد: ما باید شترداری سنتی را به سمت بهره‌وری بیشتر ببریم؛ یعنی هم آموزش بدهیم، هم دامداران را به تکنولوژی متصل کنیم و هم بازار داخلی و خارجی مناسبی فراهم کنیم.

بر اساس آمار سازمان جهاد کشاورزی، سیستان و بلوچستان با داشتن نیمی از جمعیت شتر کشور، سالانه بیش از ۲ هزار و ۲۳۶ تن گوشت شتر تولید می‌کند؛ اما این تنها بخشی از پتانسیل‌های نهفته در صنعت شترداری است؛ چرا که شیر، پشم، پوست، کرک، و حتی صنایع‌دستی وابسته به شتر می‌تواند زنجیره‌ای گسترده از اشتغال و تولید را در مناطق روستایی و عشایری استان ایجاد کند.

وی افزود: ما شتر را فقط به‌عنوان یک دام نمی‌بینیم؛ بلکه آن را پیشران توسعه اقتصادی در مناطق محروم می‌دانیم.

دهمرده با تأکید بر اجرای برنامه شترداری نوین در استان تصریح کرد: ورود شترهای پر تولید، اصلاح نژادی، توسعه فراوری گوشت و شیر و استفاده از فرصت مرز برای صادرات از جمله اقداماتی است که در سال جاری با جدیت دنبال می‌شود.

 شترداری، صنعتی مردمی باریشه بومی
اما واقعیت شترداری در سیستان و بلوچستان تنها به آمارهای رسمی ختم نمی‌شود؛ در شهرستان ایرانشهر که به‌عنوان یکی از قطب‌های شترداری استان شناخته می‌شود، بیش از ۹ هزار نفر شتر نگهداری می‌شود و صدها خانوار به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم از این صنعت ارتزاق می‌کنند.

مجید فیاضی، مدیر جهاد کشاورزی ایرانشهر نیز در گفتگو با خبرنگار ما اظهار کرد: مردم منطقه از گوشت و شیر شتر بومی استقبال زیادی دارند؛ چون هم سالم است و هم به لحاظ فرهنگی مورد اعتماد است.

وی ادامه داد: شترهایی که به‌صورت قاچاق وارد می‌شوند، نه نظارت دارند و نه کیفیت؛ ما از مردم می‌خواهیم که از دام‌های بومی حمایت کنند.

مدیر جهاد کشاورزی ایرانشهر همچنین از راه‌اندازی تعاونی‌های محلی برای فروش شیر و فرآورده‌های شتر در سطح شهر خبر می‌دهد که می‌تواند منبع درآمدی مناسب برای زنان روستایی باشد.

 مزیت‌های پرورش شتر در اقلیم خشک
اقلیم گرم و خشک سیستان و بلوچستان، تهدیدی برای بسیاری از دام‌هاست اما شتر با مصرف آب پایین، مقاومت بالا به بیماری‌ها و توانایی تغذیه از پوشش گیاهی فقیر، گزینه‌ای مناسب برای توسعه دامداری در این منطقه است.

راه‌اندازی واحدهای شترداری نیز برخلاف دام‌های سنگین، نیازمند سرمایه‌گذاری اولیه اندکی است و از طریق زمین‌های ارزان، مهارت‌های بومی و دامداران سنتی به‌راحتی قابل اجراست.

بر اساس گزارش جهاد کشاورزی، هم‌اکنون بیش از ۳ هزار نفر در این استان به‌صورت مستقیم در حوزه شترداری فعالیت دارند و این صنعت توانسته در بسیاری از روستاها، مهاجرت معکوس ایجاد کرده و جوانان را به تولید بازگرداند.

 چالش‌ها و نیازهای پیشرو
باوجود همه ظرفیت‌ها، شترداری در استان با مشکلاتی چون کمبود دامپزشک، نبود مراکز فراوری گوشت و شیر، ضعف در بازاریابی، و قاچاق دام مواجه است؛ بسیاری از شترداران معتقدند اگر حمایت‌های دولتی به شکل تسهیلات کم‌بهره، بیمه دام، و ایجاد زنجیره تولید از مزرعه تا بازار محقق شود، می‌توان تحولی بزرگ در اقتصاد استان رقم زد.

طلای زنده، فرصت طلایی
شتر نه‌تنها حیوانی سازگار با شرایط زیست‌محیطی سیستان و بلوچستان است، بلکه با نگاه صحیح مدیریتی می‌تواند به یک منبع پایدار اشتغال، تغذیه و حتی صادرات تبدیل شود؛ این استان، با بهره‌گیری از شترداری نوین و زنجیره ارزش افزوده آن، می‌تواند از یک منطقه کم‌برخوردار به یک قطب تولیدی مهم در منطقه جنوب شرق کشور بدل شود.

برای تحقق این هدف، علاوه بر سرمایه‌گذاری دولتی، نیازمند مشارکت‌بخش خصوصی، دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و نهادهای پشتیبان بازاریابی هستیم. شتر، طلای زنده کویر، شایسته آن است که در قلب برنامه‌های توسعه‌ای استان جای بگیرد.

انتهای خبر/