صنعت شترمرغ فرصت طلایی برای سرمایه‌گذاری در سیستان

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، منطقه سیستان با وجود ظرفیت‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی فراوان، در سال‌های اخیر با مشکلاتی چون خشکسالی، کاهش منابع آبی و قطع کامل جریان رودخانه هیرمند مواجه شده است. این شرایط بخش کشاورزی و دامپروری را تحت‌تأثیر قرار داده و بر معیشت و اشتغال مردم نیز سایه افکنده است.

در چنین وضعیتی، توجه به راهکارهای نوین برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های موجود و ایجاد فرصت‌های پایدار ضروری است. یکی از این راهکارها پرورش شترمرغ است که به دلیل نیاز کم به آب و مقاومت بالا در برابر شرایط سخت آب‌وهوایی، جایگزینی مناسب برای برخی فعالیت‌های کشاورزی و دامپروری محسوب می‌شود.

پرورش شترمرغ علاوه بر تأمین گوشت سالم و باکیفیت، محصولات جانبی ارزشمندی همچون پوست، پر، تخم و روغن را نیز در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهد. همین موضوع می‌تواند زمینه رونق صنایع تبدیلی و اشتغال‌زایی گسترده‌تر در منطقه را فراهم سازد.

شترمرغ ناجی اقتصاد هامون
هادی مرادی کارآفرین سیستانی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، بیان کرد: خانواده‌ام درگذشته دامدار و کشاورز بودند و دام‌ها را به چراگاه‌ها می‌بردند اما با تغییر شرایط اقلیمی و محدودشدن منابع، به فکر راه‌اندازی یک دامپروری صنعتی افتادم. پس از بررسی گزینه‌های مختلف از جمله پرورش گاو و گوسفند، به این نتیجه رسیدم که شترمرغ صرفه اقتصادی بیشتری دارد؛ زیرا هم محصولات متنوعی تولید می‌کند و هم از نظر تغذیه‌ای سالم‌تر است.

وی افزود: خشکسالی‌های سال‌های اخیر بسیاری از دامداران سیستانی را با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده است. کاهش منابع آبی و محدودشدن مراتع موجب شد تعدادی از فعالان این حوزه برای ادامه زندگی و کسب درآمد مسیر تازه‌ای را انتخاب کنند.

مرادی ادامه داد: فعالیت خود را در سال ۱۴۰۰ با ۷۵ قطعه شترمرغ مولد آغاز کردم. تجربه چندساله در مرغداری باعث شد با رفتار پرندگان و نوع خوراک و داروهای موردنیاز آن‌ها آشنا شوم و امروز توانسته‌ام تعداد شترمرغ‌های مزرعه را به ۳۰۰ قطعه افزایش دهم.

وی خاطرنشان کرد: شترمرغ پرنده‌ای مقاوم در برابر بیماری‌ها است و به‌خوبی با شرایط اقلیمی سیستان سازگار می‌شود. این پرنده قادر است دمای تا ۵۰ درجه را تحمل کند و به دلیل نبود سرمای شدید در منطقه، پرورش آن با مشکل خاصی مواجه نمی‌شود.

مرادی با تأکید بر نقش حمایت‌های خانوادگی در پیشرفت کار خود گفت: اگر پشتیبانی و همراهی خانواده و به‌ویژه برادرانم نبود، شاید نمی‌توانستم این مسیر را با چنین موفقیتی طی کنم. پشتوانه عاطفی و مالی خانواده انگیزه‌ای شد تا در برابر مشکلات مقاومت کنم و کار را ادامه دهم.

وی افزود: یکی از ویژگی‌های مهم شترمرغ، دوره تخم‌گذاری سالانه آن است که از دی‌ماه آغاز و تا تیرماه ادامه دارد. در این مدت عملیات جوجه‌کشی انجام می‌شود و بخشی از تولیدات برای توسعه مزرعه استفاده خواهد شد. همین چرخه تولید، ظرفیت بالایی برای اشتغال‌زایی در منطقه ایجاد می‌کند.

این کارآفرین ادامه داد: بخش عمده تغذیه این پرنده شامل ذرت، سویا و مکمل‌های معدنی و ویتامینه است که حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد آن وارداتی است و همین امر هزینه‌های تولید را بالا می‌برد. یونجه نیز به‌صورت محلی تأمین می‌شود. برای توسعه پرورش شترمرغ در منطقه باید به فکر خودکفایی در تولید خوراک باشیم.

وی با اشاره به چالش‌ها گفت: علاوه بر هزینه‌های بالا، کمبود نیروی کار ماهر و پیچیدگی‌های اداری از مشکلات جدی فعالان این عرصه است. پرورش شترمرغ اگرچه ظرفیت اقتصادی بالایی دارد، اما نیازمند حمایت‌های دولتی، آموزش نیروی انسانی و تسهیل در روند اداری است.

مرادی تصریح کرد: شترمرغ در شرایط مطلوب طی هفت ماه به وزن حدود ۸۰ کیلوگرم می‌رسد و قابلیت عرضه به بازار دارد. اما برای تبدیل‌شدن به مولد باید سه سال نگهداری شود تا به مرحله تخم‌گذاری برسد؛ موضوعی که هم مزیت و هم چالش پرورش این پرنده به شمار می‌رود.

وی تصریح کرد: در شهر جدید رامشار پنج هکتار زمین دارم و با همکاری ۱۰ نفر نیروی کار مشغول فعالیت هستیم. علاوه بر حمایت خانواده، پشتیبانی معنوی پژوهشگاه زابل نقش مهمی در توسعه و بهبود فرایندهای پرورش شترمرغ ایفا می‌کند و انگیزه مضاعفی برای پیشرفت این صنعت ایجاد می‌کند.

این کارآفرین گفت: بازار شترمرغ در سیستان رونق کافی ندارد و بخش عمده تولیدات به شهرهای بزرگی چون تهران، قم، اراک و اصفهان ارسال می‌شود. نبود کشتارگاه در منطقه یکی از اصلی‌ترین موانع توسعه این صنعت است. در حال حاضر پرندگان تنها به‌صورت زنده وزن به فروش می‌رسند و از محصولات جانبی مانند پر، پوست و جیگر استفاده نمی‌شود.

وی خاطرنشان کرد: بیش از یک سال است که پیگیر دریافت مجوز کشتارگاه و بسته‌بندی گوشت شترمرغ هستم. راه‌اندازی این کشتارگاه علاوه بر ایجاد ارزش افزوده، موجب می‌شود تمام بخش‌های این پرنده مورداستفاده قرار گیرد و ظرفیت مزرعه تا سه برابر افزایش یابد. تحقق این موضوع می‌تواند پرورش شترمرغ در سیستان را به یکی از الگوهای موفق کارآفرینی کشور تبدیل کند.

این کارآفرین در ادامه بیان کرد: کسانی که قصد ورود به این حرفه را دارند باید ابتدا آموزش‌های لازم را فراگیرند؛ چراکه مهارت و شناخت کافی شرط اصلی موفقیت است. پرورش شترمرغ اگر با علم، تجربه و برنامه‌ریزی همراه باشد، علاوه بر ایجاد درآمد پایدار، فرصت‌های شغلی جدیدی برای جوانان منطقه فراهم خواهد کرد.

پرورش شترمرغ فرصتی نوین در هامون
با کاهش آب رودخانه هیرمند و بحران خشکسالی، پرورش شترمرغ در شهرستان هامون به‌عنوان فعالیتی کم‌آب و درآمدزا در حال گسترش است و فرصت‌های شغلی جدیدی برای جوانان ایجاد کرده است.

حسن صفایی‌مقدم مدیر جهاد کشاورزی شهرستان هامون، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، بیان کرد: با توجه‌ به شرایط فعلی منطقه سیستان و به‌ ویژه شهرستان هامون که به دلیل جلوگیری از ورود آب توسط کشور افغانستان و قطع کامل آب رودخانه هیرمند، کشاورزی و دامپروری با مشکلات جدی روبه‌رو شده است، پرورش شترمرغ به‌عنوان یکی از طرح‌های نوین در حال گسترش است.

وی افزود: پرورش شترمرغ نیاز آبی بسیار کمی دارد و به همین دلیل می‌تواند در شرایط خشکسالی و کم‌آبی جایگزین مناسبی برای دیگر فعالیت‌های کشاورزی و دامپروری باشد. این طرح علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار برای جوانان علاقه‌مند، از نظر اقتصادی نیز نسبت به بسیاری از مشاغل مشابه بازدهی بالاتری دارد.

صفایی‌مقدم ادامه داد: شترمرغ تولیدکننده گوشت قرمز با طعمی مشابه گوشت گاو و گوساله است که پروتئین بالاتر و چربی کمتری دارد و آن را به گزینه‌ای مناسب برای مصرف‌کنندگان تبدیل می‌کند.

وی گفت: مزیت پرورش شترمرغ تنها به گوشت آن محدود نمی‌شود؛ محصولات جانبی مانند پوست، پر، تخم و روغن نیز دارای ارزش اقتصادی بالایی هستند. همین تنوع محصولات موجب شده است پرورش این پرنده در مقایسه با بسیاری از دام‌ها سودآوری بیشتری داشته باشد.

این مسئول عنوان کرد: در حال حاضر چهار واحد پرورش شترمرغ در شهرستان هامون فعال است که مجموع ظرفیت آن‌ها به یک هزار و 525 قطعه می‌رسد. از این تعداد دو واحد به پرورش شترمرغ مولد و دو واحد به شترمرغ پرواری اختصاص‌یافته است.

وی بیان کرد: واحدهای پرورش مولد علاوه بر تأمین جوجه موردنیاز مزارع خود، توانایی تأمین بخشی از نیاز سایر واحدهای پرورش شترمرغ را نیز دارند که این موضوع کمک بزرگی به توسعه صنعت شترمرغ در منطقه خواهد کرد.

صفایی‌مقدم  ادامه داد: با راه‌اندازی این واحدها تاکنون برای 18 نفر شغل مستقیم ایجاد شده است و این ظرفیت می‌تواند با حمایت‌های بیشتر زمینه‌ساز اشتغال تعداد بیشتری از جوانان جویای کار در شهرستان باشد.

شترمرغ منبع درآمد چندمنظوره در اقلیم خشک سیستان
وی خاطرنشان کرد: باتوجه‌به شرایط آب‌وهوایی منطقه، شترمرغ پرنده‌ای مقاوم در برابر گرما، خشکی و بیماری‌ها است و پرورش آن با ریسک کمتری همراه است. همین ویژگی باعث شده بسیاری از سرمایه‌گذاران بخش کشاورزی و دامپروری به سمت این فعالیت جذب شوند.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان هامون گفت: یکی دیگر از مزایای پرورش شترمرغ امکان فراوری و صنایع تبدیلی محصولات آن است. اگر در این بخش سرمایه‌گذاری لازم صورت گیرد، می‌تواند علاوه بر تأمین نیاز داخل استان، بخشی از تولیدات را به بازارهای خارج از استان و حتی صادرات عرضه کرد که ارزآوری قابل‌توجهی به همراه خواهد داشت.

با توجه به شرایط بحرانی منطقه سیستان به‌ویژه در حوزه منابع آبی و تأثیرات مخرب خشکسالی بر کشاورزی و دامپروری، پرورش شترمرغ به‌عنوان یک راهکار نوین و کم‌هزینه، توانسته جایگاه قابل توجهی در مسیر توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی منطقه پیدا کند. این فعالیت نه‌تنها با اقلیم خشک و گرم منطقه سازگار است، بلکه با تولید محصولات متنوع و ارزشمند، ظرفیت بالایی برای ایجاد صنایع تبدیلی و رونق بازارهای داخلی و خارجی دارد.

با برنامه‌ریزی دقیق، آموزش نیروی انسانی، رفع موانع اداری و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌هایی مانند کشتارگاه و بسته‌بندی، پرورش شترمرغ می‌تواند به الگویی پایدار برای مقابله با بحران‌های زیست‌محیطی و اقتصادی در سیستان تبدیل شود. این مسیر، نه‌تنها امیدی تازه برای جوانان جویای کار است، بلکه گامی مؤثر در جهت تاب‌آوری اقتصادی منطقه در برابر تغییرات اقلیمی خواهد بود.

انتهای خبر/