شکاف میان برنامه‌ریزی اتوبوسرانی زاهدان و واقعیت ایستگاه‌ها

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی«صدای‌ماشکید»، ساماندهی حمل و نقل عمومی، به ویژه سیستم اتوبوسرانی، به عنوان ستون فقرات حرکت شهری، نقشی تعیین‌کننده در پویایی اقتصاد و رضایتمندی اجتماعی شهر زاهدان ایفا می‌کند. مدیریت شهری با درک این ضرورت استراتژیک، توجه ویژه‌ای به تقویت و کارایی این شریان حیاتی معطوف ساخته است، چرا که هرگونه اختلال در تردد روزانه، مستقیماً بر ساعات کار، آموزش و چرخه اقتصادی شهر تأثیر می‌گذارد و نیازمند رویکردی جامع و مبتنی بر برنامه‌ریزی دقیق است.

با وجود تلاش‌ها برای حفظ پوشش‌دهی گسترده از طریق ۱۲ خط فعال، چالش اصلی در پایتخت سیستان و بلوچستان، نه صرفاً کمیت ناوگان، بلکه کیفیت توزیع و سازگاری آن با الگوهای متراکم ترافیکی است. نوسانات در زمان انتظار مسافران، که به وضوح در خطوط پرتراکم مشاهده می‌شود، نشان‌دهنده یک عدم تعادل میان ظرفیت فعلی و تقاضای رو به رشد شهر است؛ این وضعیت، استفاده از ابزارهای نوین مدیریتی و فرهنگ‌سازی برای پرداخت الکترونیکی را به یک الزام عملیاتی تبدیل کرده است.

یکی از مهم‌ترین گام‌های اتخاذ شده، ورود به فاز «توسعه هدفمند» است؛ جایی که سرمایه‌گذاری‌های آتی، بر اساس داده‌های واقعی از تقاضای مناطق کمتر برخوردار صورت می‌گیرد. راه‌اندازی خطوط آزمایشی در محورهای جدید، یک رویکرد هوشمندانه برای سنجش نیاز واقعی پیش از تخصیص بودجه‌های کلان است و نشان می‌دهد که رویکرد مدیریتی شهر به سمت بهینه‌سازی هر ریال سرمایه‌گذاری حرکت می‌کند.

صف‌های طولانی، چالش روزانه زیباشهر زاهدان
زهرا امیری یک شهروند از منطقه زیباشهر در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، گفت: شهروندان در خطوطی مانند زیباشهر با صف‌های طولانی و انتظار بیش از ۲۰ دقیقه‌ای در زیر آفتاب یا سرما دست و پنجه نرم می‌کنند، در حالی که دیگر محلات از امکانات بیشتری برخوردارند مدیریت شهری هنوز نتوانسته است انتظارات حداقلی شهروندان برای یک تردد منظم و قابل پیش‌بینی را برآورده سازد و این امر، نارضایتی عمومی از کندی خدمات‌رسانی را به اوج خود رسانده است.

علی محمدی شهروند دیگری از خیابان دانشگاه در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، بیان کرد: بزرگ‌ترین چالش مسافران مسیر دانشگاه، این است که دسترسی به حمل و نقل عمومی در این محور، علیرغم اهمیت آن، هرگز قابل اعتماد نیست. ما هر روز مجبوریم حجم قابل توجهی از زمان با ارزش خود را در ایستگاه‌ها و معابر اصلی شهر تلف کنیم و منتظر رسیدن سرویس‌هایی بمانیم که زمان‌بندی‌شان به دلیل انسداد ترافیک، کاملاً از کنترل خارج شده است و اصرار بر استفاده از روش های جدید پرداخت، زمانی که اصل خدمات‌رسانی با کندی و تأخیر همراه است، تنها بی اعتمادی مردم را زیاد می کند و این وضعیت نشان می‌دهد که نارضایتی اصلی نه در نحوه پرداخت، بلکه در کیفیت و سرعت جابه‌جایی در قلب ترافیک شهر نهفته است.

اهمیت ساماندهی حمل و نقل عمومی در زاهدان
همت محمدزهی مدیر اتوبوسرانی شهرداری زاهدان در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، بیان کرد: در راستای افزایش رضایتمندی شهروندان و تسهیل تردد روزانه، بر اهمیت محوری ساماندهی و تقویت ناوگان اتوبوسرانی به عنوان شریان اصلی حمل و نقل عمومی شهر تأکید ویژه‌ای داشته است. در شرایط کنونی، سیستم اتوبوسرانی زاهدان شامل ۱۲ خط فعال است که به صورت روزانه خدمات گسترده‌ای را به اقشار مختلف جامعه ارائه می‌دهند.

ساعات عملیاتی و فرهنگ‌سازی استفاده از کارت
وی افزود: با توجه به بازگشایی مجدد مراکز آموزشی، ساعات فعالیت ناوگان اتوبوسرانی به طور قابل توجهی افزایش یافته است. خدمات‌رسانی از ساعت ۶:۰۰ صبح آغاز شده و تا ساعت ۸:۳۰ شب ادامه دارد تا نیازهای ساعات اوج صبحگاهی و پایانی روز را پوشش دهد. در کنار این تغییرات، تأکید مداومی بر لزوم همکاری شهروندان محترم در استفاده از کارت شارژ (کارت بلیت الکترونیکی) به جای پرداخت نقدی به رانندگان صورت گرفته است. این امر نه تنها فرآیند سوار و پیاده شدن را تسریع می‌بخشد، بلکه مدیریت مالی و نظارت بر عملکرد خطوط را نیز بهبود می‌بخشد.

جزئیات عملکرد خطوط و زمان انتظار مسافران
مدیر اتوبوسرانی شهرداری زاهدان گفت: توزیع اتوبوس‌ها در مسیرهای اصلی و پرترافیک شهر به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده است که ضمن پوشش‌دهی مناسب، زمان انتظار مسافران در ایستگاه‌ها به حداقل ممکن برسد. با این حال، تراکم جمعیت و وضعیت ترافیک، تأثیر مستقیمی بر این زمان‌بندی‌ها دارد.

وی ادامه داد: می توان خلاصه‌ای از وضعیت خطوط اصلی، تعداد اتوبوس فعال و میانگین زمان انتظار تخمینی را عنوان کرد، در این میان خیابان دانشگاه با وجود هشت دستگاه فعال، خط یکی از پرترددترین مسیرها محسوب می‌شود و زمان انتظار ۱۲ دقیقه‌ای نشان‌دهنده تراکم نسبتاً بالا اما با برنامه‌ریزی متراکم‌تر است.

محمدزهی عنوان کرد: مسیر مزاری با ۶ دستگاه فعال، شاهد زمان انتظار ۱۶ دقیقه‌ای است که نشان‌دهنده فاصله بیشتر ایستگاه‌ها یا حجم بالای تقاضا نسبت به تعداد اتوبوس‌ها است؛ خط  زیباشهر با تنها چهار دستگاه اتوبوس، طولانی‌ترین زمان انتظار را با میانگین ۲۲ دقیقه تجربه می‌کند، که نشان‌دهنده نیاز مبرم به تقویت ناوگان در این منطقه است.

وی اظهار کرد: خیابان مرادقلی با سه دستگاه، خیابان سیستان با چهار دستگاه،خیابان بعثت با چهار دستگاه، خیابان جام جم پنج دستگاه اتوبوس فعال در حال خدمت‌رسانی به شهروندان هستند.

گسترش خدمات راه‌اندازی خطوط آزمایشی جدید
محمدزهی تصریح کرد: مدیریت شهری با هدف پوشش مناطقی که سال‌ها از خدمات اتوبوسرانی محروم بوده‌اند، اقدام به راه‌اندازی آزمایشی مسیرهای جدید نموده است. این کار با هدف سنجش دقیق تقاضای واقعی شهروندان قبل از تخصیص منابع گسترده انجام می‌شود.

وی گفت: یک مسیر آزمایشی جدید و بسیار مهم شامل محورهای بلوار معلم، خیابان جمهوری، خیابان دانشجو و بزرگمهر اخیراً پس از یک دوره طولانی غیرفعال بودن، مجدداً فعال شده است. در حال حاضر، این مسیر تنها با یک دستگاه اتوبوس فعال است. هدف از این رویکرد محدود، جمع‌آوری داده‌های عملیاتی و سنجش میزان استقبال و نیاز واقعی شهروندان برای تعیین تعداد مناسب اتوبوس در فاز نهایی بهره‌برداری است.

مسیرهای فعال با مینی‌بوس
مدیر اتوبوسرانی شهرداری زاهدان مطرح کرد: علاوه بر اتوبوس‌های شهری استاندارد، بخش‌هایی از شبکه حمل و نقل با استفاده از مینی‌بوس‌ها پوشش داده می‌شود،به طور مثال مسیر همت‌آباد، مجدیه و باقری و کامبوزیا، این محدوده ها توسط دو دستگاه مینی‌بوس خدمات‌رسانی می‌شوند و مسیر ترمینال تا بازار که این مسیر حیاتی نیز با یک دستگاه مینی‌بوس سرویس‌دهی می‌شود که با توجه به اهمیت مرکز خرید، نیازمند توجه ویژه است.

چالش‌های عملیاتی، تأثیر ترافیک و مدیریت بحران ناوگان
وی گفت: عملکرد روزانه ناوگان اتوبوسرانی زاهدان تحت تأثیر دو عامل اصلی قرار دارد که زیرساخت‌های ترافیکی شهری و وضعیت فنی ناوگان بار ترافیکی سنگین در محورهای اصلی شهر به طور مستقیم بر زمان‌بندی حرکت اتوبوس‌ها تأثیر می‌گذارد.

چالش کمبود ناوگان و سرویس‌های ویژه
محمدزهی عنوان کرد: بزرگترین چالش عملیاتی، کمبود کلی ناوگان نسبت به تقاضای اسمی شهر است. این کمبود زمانی خود را بیشتر نشان می‌دهد که اتوبوس‌هایی که در خطوط عادی فعال هستند، به دلیل نیازهای اضطراری (مانند سرویس‌دهی به اردوهای مدارس یا مراسم‌های دولتی) به طور موقت از چرخه اصلی خارج می‌شوند.در این شرایط، شکافی در برنامه زمان‌بندی ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، در خط بلوار مزاری که زمان انتظار عادی ۱۶ دقیقه است، در صورت خروج یک دستگاه برای سرویس ویژه، زمان انتظار ممکن است به ۲۰ تا ۲۲ دقیقه افزایش یابد تا زمانی که آن اتوبوس پس از اتمام مأموریت ویژه، مجدداً به چرخه اصلی بازگردد و توزیع مجدد صورت گیرد.

برنامه‌های توسعه ناوگان و نوسازی برای آینده نزدیک
وی ادامه داد: شهرداری زاهدان برای مقابله با فرسودگی موجود و افزایش ظرفیت حمل و نقل، استراتژی دو محوری را تدوین کرده است که شامل خرید اتوبوس‌های جدید و بازسازی ناوگان فعلی است.

خرید ۲۰ دستگاه اتوبوس جدید
مدیر اتوبوسرانی شهرداری زاهدان اظهار کرد: در یک اقدام مهم برای تقویت زیرساخت‌ها، ۲۰ دستگاه اتوبوس به صورت مزایده جهت توسعه ناوگان اتوبوس‌رانی تحویل داده خواهد شد. این اتوبوس‌ها بخشی از فرآیند نوسازی و توسعه ناوگان را تشکیل می‌دهند. مراحل نهایی اداری و مناقصه برای تأمین تدارکات لازم جهت ورود این دستگاه‌ها به ناوگان فعال زاهدان در روزهای آتی نهایی خواهد شد. انتظار می‌رود ورود این تعداد اتوبوس به صورت مرحله‌ای، تأثیر قابل توجهی بر کاهش زمان انتظار در خطوط پرتقاضا داشته باشد.

طرح بازسازی و نوسازی فرسوده
وی در پایان خاطرنشان کرد: علاوه بر تزریق ناوگان جدید، برنامه جامعی برای بازسازی و نوسازی اتوبوس‌های فرسوده موجود در دستور کار قرار دارد. هدف از این طرح، افزایش قابلیت اطمینان فنی اتوبوس‌ها، کاهش خرابی‌های ناگهانی و در نتیجه، بهبود عملکرد کلی ناوگان و ارائه خدمات با کیفیت بالاتر و پایدارتر به شهروندان زاهدانی است. بهبود کیفیت فنی به طور مستقیم بر کاهش خروج‌های اضطراری که موجب اختلال در برنامه حرکت خطوط می‌شود، تأثیر مثبت خواهد گذاشت.

در نهایت، کارایی این شبکه وابسته به انضباط ترافیکی شهر و سلامت فنی اتوبوس‌ها است؛ کندی سرعت عملیاتی به دلیل انسداد محورهای اصلی، به طور معکوس بر زمان‌بندی‌ها اثر گذاشته و ساعت خدمات‌دهی را تهدید می‌کند؛ لذا، موفقیت کامل در ارتقاء سیستم اتوبوسرانی زاهدان، نه تنها در گرو بهبود داخلی سازمان، بلکه در گرو هماهنگی فراسازمانی با نهادهای مسئول مدیریت ترافیک شهری خواهد بود.

انتهای خبر/