سیستان‌وبلوچستان شاهراه تجارت منطقه‌ای ایران است

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، سیستان و بلوچستان به عنوان استانی مرزی با بهره‌گیری از ظرفیت‌های جغرافیایی و روابط فرامرزی، نقش کلیدی در اتصال آسیای میانه به اقیانوس هند ایفا می‌کند و به لنگرگاه اقتصادی کشور در تعاملات بین‌المللی بدل شده است.

رشد چشمگیر تجارت در سیستان و بلوچستان، این استان مرزی را از حاشیه‌نشینی اقتصادی به جایگاهی راهبردی در نقشه تجارت منطقه‌ای رسانده است. افزایش بی‌سابقه حجم واردات و صادرات، نشان‌دهنده احیای ظرفیت‌های بالقوه مرزها و تبدیل این منطقه به شاهراهی حیاتی برای اتصال آسیای میانه به اقیانوس هند است.

سیستان و بلوچستان، روزگاری در حاشیه نقشه اقتصادی کشور، امروز به شاهراهی حیاتی در تجارت منطقه‌ای بدل شده است. رشد چشمگیر واردات، صادرات و ترانزیت خارجی در نیمه نخست سال ۱۴۰۴، این استان مرزی را به نقطه اتصال استراتژیک میان آسیای میانه و اقیانوس هند تبدیل کرده است.

با عبور بیش از ۲ میلیون تن کالا از گمرکات استان، سیستان و بلوچستان نه‌تنها به لنگرگاه سیاسی و اقتصادی ایران در تعاملات فرامرزی تبدیل شده، بلکه نقشی کلیدی در تأمین امنیت غذایی، رونق اقتصاد محلی و تثبیت جایگاه کشور در دالان‌های بین‌المللی ایفا می‌کند. با این حال، نبود زیرساخت‌های متناسب، صف‌های طولانی کامیون‌ها و فشار مضاعف بر فعالان ترانزیت، نشان می‌دهد که این موفقیت نیازمند توجه فوری، سرمایه‌گذاری هدفمند و همگام‌سازی تصمیم‌گیری‌هاست تا به یک جریان پایدار و رضایت‌بخش برای کل کشور تبدیل شود.

این رشد تجاری در سیستان و بلوچستان، نه‌تنها نشان‌دهنده احیای ظرفیت‌های بالقوه مرزها، بلکه یک «لنگرگاه سیاسی» مهم برای تثبیت جایگاه ایران در دالان‌های بین‌المللی، به‌ویژه اتصال آسیای میانه به اقیانوس هند، تلقی می‌شود.

رشد تجارت مرزی، فرصت توسعه پایدار ملی
حسین بلوچ راننده گمرک در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، گفت: بیش از ۱۵ سال است که خطوط ترانزیت سیستان و بلوچستان را طی می‌کنم و در روزهایی که آمار رسمی گمرکات از جهش ۴۱ تا ۷۰ درصدی صادرات و واردات می‌گویند، این رشد را نه در یک جدول، بلکه در ردیف بی‌پایان کامیون‌هایی می‌بینم که انتظار می‌کشند.

وی افزود: بار فراوان شده و کار هست و این یعنی نان حلال سر سفره می‌آید. اما وقتی آمار واردات ۷۰ درصد بیشتر می‌شود، زیرساخت‌های ما همان می‌ماند که بود. تعداد نیروهای گمرک و ظرفیت پایانه‌ها دو برابر نشده‌اند که بتوانند این حجم را مدیریت کنند.

راننده گمرک بیان کرد: گندم، جو و دانه‌های روغنی کالاهای اساسی کشور است. دیدن این حجم از غلات برای امنیت غذایی کشور، حس خوبی دارد، اما این حس خوب پشت صف‌های طولانی تخلیه رنگ می‌بازد.

وی اظهار کرد: این روزها انتظار کشیدن اصلی‌ترین بخش کار ما شده است. گاهی دو تا سه شبانه‌روز باید همین‌جا بخوابیم. زمان ما سرمایه ماست، وقتی دو روز اینجا می‌مانیم، یعنی دو روز از زندگی و بار بعدی عقب می‌مانیم. هزینه‌های نگهداری خودمان و استهلاک ماشینمان هم که جای خود دارد.

راننده گمرک در پایان خاطرنشان کرد: ما خوشحالیم که سیستان و بلوچستان به قطب تجارت تبدیل شده، اما خواهش ما این است که مسئولان کمی هم به مشکل ما راننده‌ها توجه کنند؛ راننده‌هایی که چرخ این تجارت عظیم را می‌چرخانند. ما به ساماندهی صف‌ها و کاهش بوروکراسی نیاز داریم.

احیای کریدورها، دستاورد ملی
علی محمدی فعال سیاسی و صاحب‌نظر در حوزه توسعه منطقه‌ای در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»،ضمن استقبال از رشد چشمگیر حجم مبادلات، این دستاورد را نتیجه سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در سال‌های اخیر و احیای روابط تجاری با کشورهای همسایه می‌داند.

وی معتقد است که آمار یک میلیون و ۱۷۲ هزار تنی واردات، به‌ویژه کالاهای اساسی مانند گندم و برنج، نشان‌دهنده آن است که سیستان و بلوچستان اکنون به یک مرکز حیاتی برای تأمین امنیت غذایی و کالایی کشور تبدیل شده است. همچنین، افزایش صادرات محصولات بومی چون سیمان، کلینکر و خرما، گواه آن است که اقتصاد محلی در حال پیوستن به زنجیره ارزش ملی است.

محمدی خاطرنشان کرد: افزایش ۷۰ درصدی بار وارداتی و ۴۱ درصدی صادراتی، در غیاب توسعه متناسب زیرساخت‌های حمل‌ و نقل و گمرکی، منجر به ترافیک سنگین، صف‌های طولانی و فرسودگی شدید جاده‌ها شده است. گزارش‌های میدانی از رانندگان ترانزیت مبنی بر اتلاف وقت و افزایش هزینه‌های عملیاتی به دلیل انتظار، مؤید این نکته است که رشد آمار، به معنی بهبود کیفیت زندگی فعالان اقتصادی این بخش نبوده است.

لزوم همگام‌سازی تصمیم‌گیری‌ها
وی تصریح کرد: حفظ و تقویت نقش ایران به‌عنوان یک شاهراه ترانزیتی، تنها از مسیر مدرن‌سازی سیستم‌ها و تسریع فرایندهای اداری در گمرکات میسر است. اگر زیرساخت‌ها به‌سرعت با حجم تجارت همگام نشوند، نه‌تنها راندمان این رونق تجاری کاهش می‌یابد، بلکه هزینه‌های ترانزیت در این مسیرها افزایش‌یافته و کریدورهای رقیب، سهم ایران را در ترانزیت منطقه‌ای کاهش خواهند داد.

محمدی در پایان خاطرنشان کرد: مسئولان باید مطمئن شوند که سود حاصل از این رونق تجاری، به توسعه متوازن استان و بهبود وضعیت معیشتی ساکنان و فعالان مرزی منجر شود تا این رشد اقتصادی، نه یک آمار موقت، بلکه یک جریان پایدار و رضایت‌بخش برای کل کشور باشد.

سیستان‌وبلوچستان؛ لنگرگاه سیاسی و اقتصادی ایران
قربان کریمی، ناظر گمرکات سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، بیان کرد: در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۴، مجموعاً یک میلیون و ۲۶۶ هزار تن کالا به ارزش ۱۳۲ میلیون و ۰۲ هزار دلار از طریق گمرکات سیستان و بلوچستان صادر شده است.

وی افزود: صادرات سیستان و بلوچستان نسبت به مدت مشابه سال گذشته از نظر وزنی ۴۱ درصد افزایش‌یافته که نشان‌دهنده رشد قابل‌ملاحظه در حجم کالاهای صادراتی است. با این حال، ارزش دلاری این صادرات با کاهش جزئی ۲ درصدی مواجه بوده است. عمده اقلام صادراتی استان شامل کالاهایی چون سیمان، کلینکر، سنگ نمک و خرما بوده‌اند.

ناظر گمرکات سیستان و بلوچستان گفت: می‌توان در خصوص بخش واردات اعلام کرد که در همین بازه زمانی، یک میلیون و ۱۷۲ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۱۲۲ میلیون و ۲۷۲ هزار دلار وارد کشور شده است. این آمار نشان‌دهنده یک جهش بزرگ در واردات است؛ به‌طوری‌که میزان واردات نسبت به نیمه اول سال گذشته از نظر وزنی ۷۰ درصد و از نظر ارزشی ۳۱ درصد افزایش داشته است. اقلام اصلی وارداتی که از طریق این گمرکات وارد شده‌اند، عمدتاً شامل کالاهای اساسی و مصرفی مانند گندم، برنج، ذرت، جو، دانه‌های روغنی، انبه و گوشت بوده است.

رشد ۱۷ درصدی در ترانزیت خارجی
وی در پایان خاطرنشان کرد: حجم ترانزیت خارجی در نیمه نخست سال جاری به ۶۱۶ هزار و ۹۷۲ تن رسیده است که بیانگر ۱۷ درصد افزایش نسبت به دوره مشابه سال قبل است.

رشد چشمگیر تجارت در سیستان و بلوچستان، نشان‌دهنده ظرفیت‌های عظیم و بالفعل این استان در نقشه اقتصادی و ترانزیتی کشور است. این منطقه مرزی، اکنون نه‌تنها به شاهراهی حیاتی برای اتصال ایران به بازارهای آسیای میانه و اقیانوس هند تبدیل شده، بلکه نقشی کلیدی در تأمین امنیت غذایی و کالایی کشور ایفا می‌کند.

برای آن‌که این رونق اقتصادی به یک جریان پایدار و رضایت‌بخش تبدیل شود، لازم است دولت و نهادهای تصمیم‌گیر با سرمایه‌گذاری هدفمند، مدرن‌سازی زیرساخت‌ها و تسهیل فرایندهای اداری، سهم واقعی سیستان و بلوچستان را در توسعه ملی تثبیت کنند. تنها در این صورت است که مرزهای شرقی کشور از گلوگاه درآمدزایی به موتور محرک اقتصاد منطقه‌ای و ملی بدل خواهند شد.

انتهای خبر/