فاضلاب زابل؛

روایت زیرزمینی یک بیداری شهری

در دل دشت‌های سوزان سیستان، جایی که آب نه تنها نعمت، که آرزوست، پروژه‌ای نفس‌گیر در حال جریان است؛ اصلاح و توسعه شبکه فاضلاب زابل، شهری که سال‌ها تشنه زیرساختی شایسته بود، اکنون به تقاطع تدبیر و تعهد رسیده است. این، روایت هم‌زمان خاک، مهندسی و مردم است؛ روایتی از احیای اعتمادی که از زیر زمین سر بر می‌آورد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید» وقتی پای آب و فاضلاب به میان می‌آید، ذهن بسیاری به سمت اعداد خشک و نمودارهای فنی می‌رود؛ اما در دل خاک زابل، قصه‌ای جریان دارد که تنها با لوله و پمپ و نقشه مهندسی تعریف نمی‌شود. اینجا، هر متر حفاری، روایتی است از سال‌ها انتظار، تابستان‌های بی‌آب، زمستان‌های خیس از فاضلاب، و مردمی که به امید روزی بهتر، تنگناها را تاب آورده‌اند. زابل، با خاکی فروریختنی و زیرزمینی مرطوب، نه‌تنها با مشکلات زیرساختی که با جغرافیایی سرکش هم روبه‌روست.

شهرستانی که روزگاری نخستین پایلوت فاضلاب استان بود، امروز بار دیگر به تیتر نخست بازگشته است؛ نه از سر بحران، بلکه به‌واسطه نهضتی تازه در احیای زیرساخت‌هایی که سال‌ها زیر بار کم‌توجهی، مستهلک و فراموش‌شده مانده بودند. پروژه‌هایی که این‌بار نه با وعده، که با دیزل‌ژنراتور، سپرکوب، و شیفت‌های شبانه‌روزی جلو می‌روند تا پاسخی باشند به صبر و نجابت ساکنان زابل.

اما حقیقت این است که توسعه در زابل، تنها با بیل مکانیکی و لوله‌های بتنی پیش نمی‌رود. توسعه اینجاست، در چهره خاک‌آلود کاسبی که با نیمی از مشتریانش وداع کرده اما لب به شکایت نمی‌گشاید. در نگاه ساکنی که زیر صدای کمپرسور می‌خوابد و باز صبح، با لبخند از پنجره سلام می‌دهد. این پروژه‌ها، بیش از آنکه مهندسی عمران باشند، مهندسی اعتمادند. اعتماد میان مردم و نهادی که این‌بار، آمده تا بماند، اصلاح کند و بسازد.

آنچه اکنون در خیابان‌های پررفت‌وآمدی چون امام خمینی در جریان است، نه فقط یک طرح فنی، بلکه آزمونی بزرگ برای همدلی، برنامه‌ریزی و آینده‌نگری است. پروژه‌ای که اگرچه زمین را می‌کاود، اما چشم به افق‌های بلند دارد. افق‌هایی که در آن زابل نه فقط به آب پایدار، که به کیفیت زندگی شایسته دست خواهد یافت.

پروژه مفید است، اما فعالیت‌های روزانه مختل شده
احمد میرزایی، فروشنده لوازم خانگی در خیابان امام خمینی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید» بیان کرد: اصلاح شبکه فاضلاب در این محدوده ضروری و ارزشمند است، زیرا در گذشته بارها شاهد گرفتگی، بوی نامطبوع و مشکلات زیرساختی بودیم. با این حال، اجرای پروژه باعث اختلال در فعالیت‌های اقتصادی مغازه‌داران شده و کاهش محسوس مراجعه مشتریان را به‌دنبال داشته است. امیدواریم روند اجرای پروژه با سرعت بیشتری دنبال شود تا ضررهای اقتصادی کاهش یابد.»

تحمل دشواری‌های موقت برای آینده‌ای پایدار
ریحانه اسماعیلی، یکی از ساکنان خیابان امام خمینی نیز عنوان کرد: اگرچه در حال حاضر عبور و مرور با سختی‌هایی همراه شده و ساکنان با مشکلاتی مانند گردوغبار و سر و صدا مواجه هستند، اما با توجه به توضیحات مسئولان مبنی بر استفاده از تجهیزات و روش‌های بادوام، امیدواریم این پروژه‌ها زیرساختی پایدار برای شهر ایجاد کنند. بنابراین، دشواری‌های فعلی را به چشم یک سرمایه‌گذاری بلندمدت نگاه می‌کنیم.»

مشکل ترافیکی جدی است، اما اجرای پروژه قابل درک است
حسن دهمرده، راننده تاکسی در سطح شهر زابل با ابزار ناراحتی بیان کرد: فعالیت‌های اجرایی پروژه فاضلاب به‌ویژه در خیابان‌های پررفت‌ و آمد مانند امام خمینی، موجب افزایش ترافیک و دشواری در تردد خودروها شده است. با این حال، از آنجا که هدف پروژه، بهبود خدمات زیرساختی است، امیدواریم با مدیریت مناسب، پروژه در موعد مقرر به پایان برسد و مشکلات فعلی برطرف شود.»

 ارتقای محسوس در کیفیت زندگی پس از اجرای پروژه
مهناز عرب، ساکن منطقه جهان‌تیغ بیان کرد: پیش از اجرای طرح جدید فاضلاب، در زمان بارندگی یا افزایش مصرف آب، مشکلات متعددی از جمله نشت فاضلاب و بوی نامطبوع وجود داشت. پس از اجرای شبکه جدید، شاهد ارتقای محسوس در وضعیت بهداشتی و رفاهی محله هستیم. انتظار می‌رود این کیفیت در سایر نقاط شهر نیز تداوم یابد و توسعه یابد.»

انتظارات مردم از فاضلاب زابل بسیار جدی است
حمیدرضا مددی، مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب زابل در گفتگو با پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید» بیان کرد: مردم منطقه سیستان به‌ویژه زابل، انتظارات جدی از شرکت فاضلاب برای توسعه و اصلاح زیرساخت‌های پایدار دارند. این شرکت موظف است خدمات ۲۴ ساعته و بدون وقفه با کیفیت مطلوب ارائه دهد.

مددی با اشاره به مشکلات گذشته در تأمین آب از رودخانه هیرمند و چاه نیمه‌ها گفت: خوشبختانه در دو سال اخیر، شرایط ذخیره‌سازی و کیفیت آب بهبود یافته است. شرکت متعهد به ایجاد زیرساخت‌های پایدار برای آب سالم و تصفیه فاضلاب خانگی است.

مشکل قطعی برق و راهکارهای اضطراری
یکی از چالش‌های مهم، ناپایداری برق است که باعث توقف ایستگاه‌های پمپاژ می‌شود. به گفته مددی، با تأمین دیزل‌ژنراتور و برق اضطراری، اکنون اکثر ایستگاه‌ها می‌توانند تا ۸۰ درصد نیاز برق را تأمین کنند و قطعی کامل آب به‌ندرت رخ می‌دهد.

مددی از راه‌اندازی کانال‌های پیام‌رسان، شماره تلفن ۱۲۲ و دفاتر پیشخوان برای پاسخگویی سریع به مردم خبر داد. این اقدامات به افزایش رضایت عمومی و کاهش مراجعات حضوری کمک کرده‌اند.

اصلاح شبکه فاضلاب زابل در دستور کار
مددی گفت از سال ۱۳۷۱ تاکنون حدود ۲۵۰ کیلومتر شبکه فاضلاب در زابل احداث شده است که ۱۱۵ کیلومتر آن لوله آزبستی دارد و در حال اصلاح است. شرکت تلاش دارد این اصلاحات را براساس منابع درآمدی موجود ادامه دهد.

استفاده از روش‌های نوین به دلیل بافت خاص خاک
زابل به دلیل ریزشی بودن خاک و تراز بالای آب زیرزمینی، نیازمند روش‌هایی مانند سپرکوبی و لوله‌رانی است. مددی گفت این روش‌ها هزینه‌بر هستند اما تنها راه اجرای پروژه‌ها در این منطقه‌اند.

وی درباره پروژه خیابان امام خمینی گفت: با همکاری شهرداری و نهادهای مختلف، مجوز اجرای پروژه صادر شد. این پروژه ۷۵۰ متری اکنون بیش از ۶۰ درصد پیشرفت دارد و شبانه‌روزی در حال اجراست. انتظار می‌رود تا اواسط مرداد تکمیل شود.

فروش پساب و تأمین اعتبار برای توسعه
مددی افزود: با فروش بخشی از پساب به شرکت مس جانجا، منابع مالی جدیدی تأمین شد و قراردادی به ارزش ۳۰۰ میلیارد ریال برای توسعه شبکه فاضلاب امضا شد. این پروژه‌ها در خیابان‌های مهمی مانند طالقانی، رجایی و بلوار مهرعلی جهان‌تیغ اجرا شده‌اند.

چشم‌انداز توسعه فاضلاب تا سال ۱۴۰۴
وی برنامه‌هایی برای توسعه شبکه فاضلاب در سال ۱۴۰۴ مطرح کرد که شامل خیابان‌های هیرمند، طباطبایی، بسیج و فرخی سیستانی است. همچنین توسعه بخش جنوبی امام خمینی از امام خمینی ۱ تا مسکن مهر نیز در دستور کار است.

هزینه اجرای هر متر شبکه فاضلاب
مدیرعامل شرکت فاضلاب زابل گفت: بسته به نوع خاک، لوله، عمق و شرایط فنی، هزینه اجرای هر متر شبکه فاضلاب حدود ۵۰ میلیون تومان برآورد می‌شود. این عدد بر پایه تحلیل‌های فنی و فهرست‌بهای رسمی محاسبه شده است.

در پایان، مددی با تأکید بر اهمیت پرداخت به‌موقع قبوض گفت: اگر مردم در پرداخت همکاری نکنند، ارائه خدمات دچار اختلال می‌شود. وی از صبر و همراهی مردم و حمایت مسئولان استان برای پیشبرد پروژه‌ها تشکر کرد.

انتهای خبر/