بیت رهبری در ایرانشهر، روایت پیوند مردم و انقلاب

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، تاریخ معاصر ایران مملو از نقاط عطفی است که در دل مکان‌های به ظاهر ساده و محلی به وقوع پیوسته و تأثیرات عمیقی بر جریان تحولات ملی گذاشته‌اند.

یکی از این مکان‌های تاریخی که حامل بخشی از خاطرات مبارزاتی دوران پیش از انقلاب اسلامی است، بیت تاریخی رهبر معظم انقلاب در ایرانشهر است. این بنا، بیش از آنکه صرفاً یک ساختمان باشد، نمادی است از ایستادگی، تبعید و ارتباط عمیق رهبری با مردم مناطق مختلف کشور.

شهرستان ایرانشهر، واقع در قلب بلوچستان، با موقعیت استراتژیک خود در مسیر ارتباطی زاهدان به چابهار، همواره محلی برای گذر و توقف بوده است. اما در سال ۱۳۵۶، این شهر برای رهبر انقلاب، تبعیدگاه موقتی شد که یک سال به طول انجامید. این دوران، فرصتی برای شکل‌گیری پیوندهای ناگسستنی میان ایشان و مردم منطقه فراهم آورد. بیت ایشان در این شهر، تجلی‌گاه ساده‌زیستی و ارتباط مردمی بود که در دل معماری بومی منطقه جای گرفته است.

این بنای تاریخی که در خیابان «ولایت» ایرانشهر قرار دارد، نه تنها از لحاظ تاریخی بلکه از منظر معماری سنتی منطقه نیز حائز اهمیت است. ساخت این خانه بر روی زمینی به گستره تقریبی ۴۳۱ مترمربع انجام شده و اصول معماری محلی سیستان و بلوچستان در آن به وضوح دیده می‌شود.

ساختار داخلی خانه متناسب با نیازهای یک زندگی ساده طراحی شده است. بنا شامل چهار اتاق مجزا است که هر یک از آن‌ها با درهای چوبی سنتی به حیاط مرکزی متصل می‌شوند. این حیاط که قلب تپنده خانه محسوب می‌شود، فضایی برای آرامش و ارتباط با محیط بیرونی فراهم می‌آورد.

مهم‌ترین برهه تاریخی این بیت به سال ۱۳۵۶ بازمی‌گردد. در پی اوج‌گیری فعالیت‌های سیاسی و انقلابی، رژیم پهلوی تصمیم به تبعید رهبر معظم انقلاب گرفت. ایرانشهر یکی از مقاصدی بود که برای این منظور تعیین شد و ایشان به مدت یک سال در این خانه اقامت گزیدند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در گذر سال‌ها، اهمیت تاریخی این مکان بیش از پیش نمایان شد. در اقدامی فرهنگی و برای حفظ این میراث گرانبها، در سال ۱۳۷۰، این بنای تاریخی رسماً به سازمان میراث فرهنگی اهدا گردید. این واگذاری، گامی اساسی در جهت پاسداشت خاطرات دوران تبعید بود.

سازمان میراث فرهنگی پس از تملک، مرمت‌های لازم را با حفظ اصالت معماری خشتی و سنتی آن به انجام رساند. نتیجه این مرمت‌ها، تغییر کاربری هوشمندانه بنا بود. بیت رهبری ایرانشهر به موزه قرآن و عترت تبدیل شد. این تغییر کاربری، تلفیقی هنرمندانه از تاریخ سیاسی و فرهنگ دینی منطقه و کشور را به نمایش می‌گذارد. موزه قرآن و عترت، اکنون محلی است که علاوه بر یادآوری دوران تبعید، به نمایش نسخه‌های خطی و آثار مرتبط با کلام وحی و اهل بیت (ع) اختصاص یافته است.

امروزه، ایرانشهر به دلیل موقعیت محوری خود در مسیر ترانزیتی زاهدان و چابهار و همچنین برخورداری از جاذبه‌های گردشگری طبیعی و تاریخی دیگر (مانند قلعه‌های تاریخی و بافت سنتی)، سالانه میزبان تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی است. گردشگران با ورود به این مکان، نه تنها معماری سنتی منطقه را می‌بینند، بلکه با تاریخ معاصر ایران و بخشی از زندگی رهبر انقلاب در دوران پیش از پیروزی آشنا می‌شوند.

به گفته مسئولین محلی، حفظ و معرفی این اماکن تاریخی اهمیت حیاتی دارد، زیرا هویت فرهنگی یک منطقه را به نسل‌های آینده منتقل می‌کند و به درک عمیق‌تری از سیر تحول جامعه کمک می‌نماید. موزه قرآن و عترت ایرانشهر، با سادگی خشت و گل خود، داستانی از پایداری، تبعید و تحول را روایت می‌کند که شایسته توجه و بازدید است.

رحمان ریگی، رئیس میراث فرهنگی شهرستان ایرانشهر، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صدای‌ماشکید»، بیان کرد: امروزه موزه قرآن و عترت، به دلیل موقعیت استراتژیک ایرانشهر در محور زاهدان – چابهار، یکی از مقاصد اصلی بازدید گردشگران داخلی و خارجی است. این بازدیدکنندگان نه تنها با معماری سنتی منطقه آشنا می‌شوند، بلکه با بخشی از تاریخ معاصر ایران و سیر تحولات آن از طریق این خانه ساده ملاقات می‌کنند.

وی با تأکید بر اهمیت راهبردی این مکان گفت: حفظ این مکان‌ها، داستان پایداری، ایمان و تحول را برای نسل‌های آینده روایت می‌کند و این بیت تاریخی، با سادگی خشت و گل خود، داستانی است که باید همواره زنده بماند.

ریگی ادامه داد: این بیت که متعلق به یکی از معتمدین محلی بوده، شاهد اقامت یک ساله ایشان در سال ۱۳۵۶ بوده است. این سازه به شیوه‌ی سنتی با مصالح خشت و گل بنا شده و وسعت آن حدود ۴۳۱ مترمربع است. طراحی داخلی آن شامل چهار اتاق مجزا است که هر کدام بخشی از آن دوران تاریخی را تداعی می‌کند. این سادگی در معماری، خود گویای فضای خلوت و متمرکز آن دوران تبعید است.

وی خاطرنشان کرد: امروزه موزه قرآن و عترت، به واسطه کاربری جدید، توانسته است اصالت تاریخی خود را حفظ کند و همزمان محتوایی فاخر را به نمایش بگذارد. این انتخاب هوشمندانه، یک پیوند معنوی میان تاریخ سیاسی و میراث فرهنگی منطقه ایجاد کرده است.

رئیس میراث فرهنگی ایرانشهر، نقش این موزه را در اکوسیستم گردشگری منطقه فراتر از یک جاذبه صرف دانست و تصریح کرد: امروزه موزه قرآن و عترت، به دلیل موقعیت استراتژیک ایرانشهر در محور زاهدان-چابهار، یکی از مقاصد اصلی بازدید گردشگران داخلی و خارجی است. این بازدیدکنندگان نه تنها با معماری سنتی منطقه آشنا می‌شوند، بلکه با بخشی از تاریخ معاصر ایران و سیر تحولات آن از طریق این خانه ساده ملاقات می‌کنند.

ریگی در خاتمه تأکید کرد: این بیت تاریخی، نه تنها یادگار یک اقامت، بلکه نمادی از ارتباط عمیق رهبری با مردم منطقه و فرهنگ غنی بلوچستان است که حفاظت از آن برای ما یک وظیفه ملی محسوب می‌شود.

حفظ این میراث، تنها نگهداری از یک ساختمان نیست؛ صیانت از بخشی از تاریخ معاصر ایران و انتقال آن به نسل‌های آینده است. بیت تاریخی ایرانشهر، با سادگی خشت و گل خود، همچنان روایتگر پایداری، ایمان و ارتباط عمیق مردم و رهبری باقی مانده و جایگاهش در هویت فرهنگی بلوچستان، نقشی ماندگار خواهد داشت.

انتهای خبر/